Фейсбук деган ижтимоий тармоққа яқинда киришга бошладим. Бошладим ва кўрдимку, ўзбеклар миллат сифатини, Ўзбекистон давлат сифатини йўқотган пайтда халқимизнинг кўпчилиги қорамоллар, зиёлиларимизнинг мутлақо кўпчилиги чўчқалар подасига айлангани ҳақидаги фикрларим тўппа-тўғри экан. Мен Фейсбукнинг қайсибир саҳифасида шу фикрларимни айтиб, бир қатор собиқ сафдошларим мен билан бирга бўлганда миллат ва давлатимиз келажаги учун курашгани, аммо энди ҳаромийларга айланганини ёзар эканман, мисол сифатида собиқ “Бирлик”чи, собиқ ҳуқуқ ҳимоячиси, ўзимнинг яқин собиқ сафдошим Толиб Ёқубни ҳам кўрсатган эдим. Бир оздан кейин бу одам қуйидаги фикрларини ёзибди.

Толиб Ёқубов: 70 га кирган тўнғиз Абдураҳимнинг даври ўтди. 1992 йил президент сайлови арафасида президент бўлишга юз фойиз ишонган ва аввалдан одамларга мансаб тарқатиб юрган бу тўнғиз ҳатто рўйхатга ҳам олинмади. Кўз олдингизга келтиринг, амбицияси Помир қадар бўлган одам тешик тоғора олдида ўтириб қолса, икки нарса бўлиши мумкин: 1) тақдирга тан бериш ва хатолардан тўғри хулоса чиқариш; 2) аламзада бўлиш ва қопағон итдай ўтган-кетганни тишлашга ҳаракат қилиш. Абдураҳим кўппак ана шу иккинчи йўлни танлади. Тўғрироғи, танлади эмас, шу иккинчи йўл билан касалланди. Эй, ифлос, ёшинг 70 га борди, бундан кейин Ўзбекистонни фақат тушингда кўрасан! Дўзахга тушишни истамасанг, аввал ўз укангдан олган 2500 доллар қарзингни қайтар. "Ундай қиламиз, бундай қиламиз" дея бераётган ваъдаларига қаранг! Сен лайчанинг неча йиллик умринг қолди ўзи, бирор иш қилиш учун? Сен ифлос, юз фойиз ҳукуматнинг югурдаги Васила Иноятовага ишониб юрибсан. Ҳали кўрасан, у сенинг ифлос бўйнингга арқон боғлаб Ислом Каримов олдига етаклаб олиб боради. Менинг "И.Каримов ва А.Пўлатов: ПАРАЛЛЕЛЛАР" мақоламни ўқиганга ўхшайсан - тешигинг ловуллаб ачиб кетибди. Мен Ўзбекистонда қилган ишимнинг 1/100 ни ҳам сен ифлос қолган эмассан, билиб қўй.

* * * *

Толиб аканинг (расмда у кишининг “Ҳаракат” сайтида турган 10-15 йил аввалги расми “Ҳаракат”), мен ҳар доим айтадигандек, бозордаги пистачка сотувчи хотинлар даражасидаги гапларига эътибор ҳам бермаса бўларди. Чунки, бу ерда менинг камчимлигини кўрсатадиган биронта пичоққа илинадиган факт йўқ, кўча-кўйда айтиладиган гаплар бор. Мендан ҳам ёши катта бўлган одам мени қариб қолганимни эслаётгани, қолган умримни ҳисоблашга уринаётгани, халққа бераётган ваъдаларимнинг қанчалик реал эканлигини анализ қилмасдан, бозордаги хотин каби ташланаётгани, укамга гўёки 2,5 минг доллар (2,5 миллион эмас, 250 минг ёки 25 минг эмас, ўзимни қўйиб туринг, сўнгги йиллардаги хотинимнинг ярим ойлик маоши миқдоридаги 2,5 минг доллар ҳақида кетмоқда) қарзни гўёки қайтарамаганимни гапиришдан уялмаётгани – бу акамизнинг бугунги аҳволини кўрсатиб турибди.

Аммо, Салой Мадамин ва унинг командасидаги ҳамда Ёдгор Обид, Ботир Норбой ва Носир Зокир каби собиқ сафдошларимизнинг ҳаромийлигини ёзганда айтганимдек, ўзбеклар ўз ичидан чиққан хоин-ҳаромийларни жазолаш механизмларига эга бўлмагунча қайтадан миллат бўлолмайди. Мақсадим – шундай мехенизмларни яратиш, ўзбекларни энг камида хоин-ҳаромийларнинг башарасига туфуришга, жиддийроқ жиноят қилганларга нисбатан олий жазони ишлатишга (табиий, олий жазони қонун йўи билан тиклаб) ўргатишдир.

Яъни, Толиб аканинг гаплари ҳозирги ўзбек зиёлиларининг ибтидоий даражасини ўзида акс эттираётганини ҳам ҳисобга олиб ва ҳаммага дарс бўлсин дея, ҳеч вақтим йўқ бўлишига қарамасдан, қуйидаги нарсаларни ёзишдан фойда бор деган қарор қилдим. Ёзишга бошлаган эдим, мақола бўлиб кетибди. Танишшинг, шу мақола билан.

Толиб ака, бу гапларни икки кўзингиз билан ўқинг ва уқинг!

Эй ҳаромий Толиб ака, қандайдир мақолангизни тилга олибсиз. Мен мухолифатчиликка даъво қилаётган, аммо аслида хоин-ҳаромийлардан иборат бўлган гуруҳларнинг сайтларини, ҳатто ББС, Озодлик, Америка Овози радиоларининг сайтларини ҳам, ҳеч ўқимайман. Васила тўғрисида бир неча йил аввал ёзган ифлос мақолангизни дўстлариб нусҳасини юборгани учун “для спортивного интереса” деб ўқиб кўрган эдим. Бошқаларини ўқимаганман ва ўқимайман ҳам. Чунки, ўша мақолангиз кўрсатдики, тамом бўлган инсонсиз. Туппа тузук одам биронта ақлли фикр ҳам айтолмайдиган ҳолга тушганини ўшандаёқ тушунганман. Эссиз, бир маҳаллар миллатнинг келажаги учун курашда ҳеч нарсадан қайтмайдиган, миллат учун ҳар қандай оғриқлар чекишга тайёр бўлган одам эдингиз.

Юқорида айтганимдек, бозордаги пистачка сотувчилар даражасидаги олди-қочди гапларингизда жиддий ҳеч нарса йўқ. Шунинг учун улар эътиборга лойиқ ҳам эмас. Аммо, мен вақтдан фойдаланиб, баъзи тарихий фактларни қоғозга, тўғрироғи, Ўзбекнинг ҳали ёзилмаган тарихи саҳифаларига тушириб қўйишга қарор қилдим.

Сиз ўз ҳаромийлигингиз ва имонсизлигингизни исботловчи гапларни Вашингтондаги Пентагон биносининг олдида, янглишмасам, 2001 йилнинг баҳорида ўзингиз менга айтгансиз. Тўғри, бунга Олоҳдан бошқа гувоҳ йўқ. Аммо Сиз Оллоҳга ишонармидингиз? Гапимнинг исботлари Адлия вазирлигининг архивидан ахир бир кун чиқади. Демак, мен гапларимнинг исботи борлигига ишониб бу сатрларни ёзмоқдаман. Қолаверса, бу нарсаларини кўпчилик бирликчилар ва ҳуқуқ ҳимоячилари жуда яхши билишади.

Аввал Вашингтон майдонида бошланиб, Пентагон олдида битган баҳсимизнинг мазмуни шундай. Сиз Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамиятини (ЎИҲЖ) Адлия вазирлигида рўхатдан ўтказтирмаслик учун, вазирликнинг сўровларига қарамасдан, Ўзбекистон қонунларига тўғри келмайдиган ҳужжатлар топширгансиз. Билиб туриб топширгансансиз. Яна ҳуқуқ ҳимоячисимисиз? Масалан, қонунга кўра, вазирлик ҳар қандай ташкилотни Таъсис қурултойи материаллари бўйича рўйхатга олади. Сиз эса, менинг ёлворишларимга қарамасдан, иккинчи қурултойнинг материалларини рўйхатдан ўтказиш учун бергансиз.

Пентаган олдидаги гаплашишимиздан 2 йилча аввал АҚШ Давлат котиби Маргарет Олбрайт билан Тошкентда учрашдингиз. Ўша ерда жамиятни рўйхатга олиш масаласини қўтаринг дедим. Йўқ, Жиззахдаги бир колхоз раиси бригадирга ҳамманинг олдида бир шапалоқ урганини гапираман дедингиз. Дунёда ҳуқуқи топталган, қамоқларда чиритилаётган ёки ўлдирилаётган юз минглаб, миллионлаб одамлар бор. Шундай пайтда Маргарет Олбрайтдек сиёсатчини биров бировга бир шапалоқ уриши билан қизқтиролмайсиз, аввал ҳуқуқ ҳимоячиси ташкилотни рўйхатдан ўтказайлик, кейин унинг ёрдамида партияни рўйхатга ўтказиш учун иш бошлаймиз дедим. Гапимга кирмадингиз, орамизга, биринчи марта совуқлик тушди. Ҳозир у гаплардан тонмоқдасиз. Аммо, у гапларимиз, Сизнинг Маргарет Олбрайт билан суҳбатингиз ҳам, МХХ таарфидан ёзиб олинганига шубҳам йўқ. Ахир бир кун улар архивдан чиққанда, нарига дунёда бўлсангиз ҳам, ҳамма орқангиздан туфлайди.

Пентагоннинг олдида, ўша гапларни ҳам эслатиб, ЎИҲЖнинг 2-чи қурултойни ҳам Таъсиc қурултойи десак нима бўлибди дедим ва бошқа кучли аргументлар айтавериб Сизни мот қилганимдан кейин, бошқа гап тополмагач, Пентагон метросидан чиқиб, ўша ерда баҳслашиб турганимизда, очиқча гапиргансиз: "Рўйхатдан ўтсак, молиявий ишларимиз давлат назорати остига тушади. Мен қариб қолдим, ниҳоят озгина қўлимга пул тушди. Яна бир икки йил белни бақувватроқ қилиб олай, бу ишларни ташлайман” дедингиз.

Мен “Келажагингизни (молиявий томонини айтмоқдаман) мен таъминлайман. Биз ҳукумат билан курашдаги биринчи ютуқни ҳуқуқ ҳимоячиси жамиятни рўйхатдан ўтказишдан бошлашимиз керак. Ўз ҳуқуқини ҳимоя қилолмайдиган ташкилот ҳуқуқ ҳимоячиси бўлоладими?”, дедим. Барибир бир нарсалар деявердингиз. Жаҳл билан "Билган б..қингизни ейинг" дедим ва дарҳол оғзимдан чиқиб кетган сўз учун кечирим сўрадим. Аммо, тезда тушундимки, Сиз ҳуқуқ ҳимоячилигини ўғрихонага айлантириб бўлгансиз ва энди орқага қайтмайсиз. Шу билан орамиз бузилди ва узилди. Сиз ҳаммага Абдураҳим менинг "онамни фалон" деди деб гап тарқатдингиз. Билиб қўйинг, мен умримда "онангни фалон" деган сўзларни ишлатмаганман ва нимагадир ишлатолмасдим. Мактабдаёқ болалар бу сўзни бемалол ишлатаверишарди ҳар қадамда, мен нега шундай қилолмаслигимдан ҳатто уялиб юрардим.

Бундан ташқари, мен олиб берган биринчи грантнинг пулларини ҳеч кимга билдирмай ейиш учун, ЎИҲЖнинг Ревизион комиссияси раисаси бўлган машҳур “Тўмарис”чи Сайёра Худайбергановани ҳеч кимга айтмасдан, қалбаки протокол билан бўшатиб, у гўёки кўчиб кетгани сабабли, ўрнига қизингни тайинлаб қўйганингизни кейинчалик билдим. Яъни, Пентаган биноси олдидаги “жанжалимиздан” кейин. Бу қилган ишингиз шунчалик ифлоски, ўз-ўзингизни зудлик билан Париждаги Эйфел минорасига осишингиз керак. Билиб қўйингки, бу ифлослигингизни исботловчи фактлар бор.

Ўзингиз ва қизингизга ўхшаган Фармон куёвингиз ҳуқуқ ҳимоячилигидаги ўғрилиги сабабидан ҳозир қамоқда ўтирибди. Сиз касалванд одамни эса, Ислом Карим ҳам қаматмасди, аммо пул ўғирлашларингиз очилиб қолишидан қўрқиб чет элга қочиб қолдингиз ва Ўзбекистон борлигини ҳам, унинг асосий муаамоларини ҳам унутдингиз.

Шуни эслатиш мутлақа зарурки, мен АҚШдаги NED ташкилотидан раислигини Сизга ўзим олиб берган ЎИҲЖ учун ўша пайт нуқатаи назаридан жуда катта миқдорда олиб берган грантимнинг асосий мақсади - Адлия вазирлигида “Бирлик” халқ ҳаракати ва “Эрк” партиясининг регистрацияларини тиклаш эди. Қаранг, бизга нисбатан ўзини душмандек тутган “Эрк” партиясини ҳам грантга ман ўзим қўшганман, у ҳужжатлар NEDнинг архивида бор. Мендан бошқа биронта ўзбек бундай қилмасди. Сиз эса, ЎИҲЖ аъзоларига ҳам грант олинганини айтмасдан ва қизингизни сохтакорлик билан Ревизион комиссия раиси қилиб қўйиб, ўша грант пулининг асосий қисмини чўнтагингизга уриб кетдингиз. “Бирлик” ва “Эрк”нинг регистрациясини тиклаш учун ҳеч нарса қилмадингиз. “Битта зўр рус адвокати топдим, Адлия вазирлигига бугун ариза берамиз, эртага берамиз” деб вақтни ўтказдингиз.

Ҳаромийсиз, Толибжон ака!!

Хоин ҳаромийлардан жамиятни доимо тозалаб туриш керак, тамом вассалом!

Қуйидаги гапларим ҳамманинг диққатига алоҳида сазовордир. Мен баъзилар ўйлаши мумкин бўлгандек, бу гаплар билан мухолифатнинг ва ҳуқуқ ҳимоячилариинг обрўсини тушираётганим йўқ. Чет элларда кўп яшаб, бутун дунёнинг тажрибасини ўргандим. “Демократлар ичида ўғрилар, пасткашлар, ҳаромийлар йўқ” деган тушунча ҳеч қаерда ва ҳеч кимда йўқ. Улар ҳамма ерда бор, фаришталар ичида ҳам, ислом уламолари ичида ҳам, демократлар ичида ҳам, ҳуқуқ ҳимоячилари ичида ҳам.

Ривожланган давлатларда бундайлар билан курашиш механизмлари яратилган. Ўшандай механизмлар ёрдамида Туркияда ҳам, АҚШда ҳам, аввалига туппа тузук фаолият олиб борган ва кейин бузилган демократларнинг, ҳатто президентликка номзод бўлган сиёсатчиларнинг шармандасини чиқариб, сиёсатдан улоқтирганларини, жуда ошириб юборганларни қамаганларини ҳамма билади. Яъни, ўз вақтида зўр ишлар қилиб, кейин айнаган одамлар ҳам жазоланади. Олға кетиш, ривожланиш учун бошқа йўл йўқ.

Ҳеч ким "мана демократларнинг аҳволи" ёки "мана сиёсатчиларнинг аҳволи" ёки “мана диндорларнинг аҳволи" деб дод-вой солиб ҳам ўтирмайди. Ҳамма биладики "Ҳар кимнинг ичида шайтони бор" ва ҳамма ҳам бу шайтондан юқори келолмайди. Бу ёзилмаган қонунлар ҳамма тарафидан тан олинган. Ҳаромийларни демократия йўллари билан, ошкоралик усуллари билан фош қилиш ва жамиятни улардан доимо тозалаб туриш керак, ТАМОМ ВАССАЛОМ.

Айнан шу механизмлар борлиги потенциал ҳаромийларни маълум бир рамкаларда юришга мажбур қилади, аммо уларни бутунлай йўқ қилиб бўлмайди. Янгилари чиқаверади, улардан ҳам тозаланиб бораверишга маҳкуммиз.

Биз ўзбеклар ҳам шундай механизмлар яратишимиз ШАРТ. Мен шу шок терапияси усулида атайлаб ёзилаётган постингларим, ҳатто, мақоллаларим билан ўша механизмларнинг асосларини яратмоқдаман. Сизнинг пешонангизга энди ювилмайдиган “ҳаромий” тамғаси босилгани Толиб ака, шу йўналишдаги қилинаётган муҳим ишларнинг биттагина қадамидир.

Билиб қўйинглар, мен ҳаромийлик қилсам, мен ҳам улоқтирилишим керак. Қани, қуруқ гапларни қўйиб туриб, менинг биронта конкрет айбимни кўрсатсиб беринглар, молия соҳасида бўлса ҳам, бошқа соҳада бўлса ҳам. Дарҳол ўзимоқ ЎЗБЕК миллатидан кечирим сўраб, сиёсий майдонни ташлаб кетаман. Лекин олдиндан айтиб қўяй, овора бўлиб вақт кетказманглар. Ҳеч бир ерда ҳаромийлик қилмаганман, мендан айб тополайсиз.

Жойи келгани учун айтай, шок терапияси усулларига охирги йилларда ўтдим. Ундан аввал бошқача эдим. Масалан, фақат бизга эмас, миллатга хоинлик қилган Салой Мадаминни ўша пайтда ҳам ҳеч қўпол сўз, яъни шок терапияси усуллари билан ҳам тилга олмагандим. Ҳозир ўйлайманки, биттагина хатоим шу бўлган.

Аммо Сиз ва Ёдгор Обид кабилар ўша пайтдаёқ уни фақат "сффолучч" деб бузуқ талафуз ва ғазаб билангина тўхтамасдан эслашларинг устидан Анвар кулганларини эсламайсизми? Чунки ҳаммамизнинг бўш вақтимиз Анварнинг (Анвар Усмонни айтмоқдаман) уйида ўтарди. Ҳозир Сиз иккала ҳаромий ўша "сффолучч"нинг ҳар ерини ялаб юрибсизлар.

Ваҳолангки, Салой Мадаминлар бизни сотиб, Ислом Каримнинг тахтини мустаҳкамлаб беришганидан кейин, мен аввалдан башорат қилгандек, Салойни ҳам орқасига тепиб жўнатишди. Хўш, 10 йилдан кейин мухолифатни улар тиклашдими? Йўқ, мен тикладим. Қирғизлар ўзбекларни қирғин қилганда ҳамма қисиб ўтирди. 10 кишини бўлса ҳам норозилик пикетига биз олиб чиқдик. 1968 йили Москвага Қизил майдонга пикетга чиққан 4 пикетчини ҳалигача ҳурмат билан эслашади. Ўзбеклар қирғиз фашистларига қарши чиққанларга ҳеч бўлмаса раҳмат дедими? Яқинда Наманганда водий бирликчиларидан 25 киши йиғилди. Қайси мухолифат гуруҳи 25 ни қўйиб туринг, икки кишини йиғолайди, Толиб ака?

Ҳозир раҳматли бўлган укам Абдуманнобни ЎИҲЖ раислигидан сал кам зўрлаб истеъфога кетказиб, Сизни раис қилдирдим. Кейин бузилдингиз. Сизни алмаштиримоқчи эдик, охирги дақиқада айтдимки, юраверсин ўша ерда раис бўлиб, биз бошқа жамият қурайлик дедим. Шу билан ЎИҲЖ ҳам, обрўингиз ҳам битган.

Ҳамма нарса бизнинг “Эгулик”ка, Васила Иноятга ўтган. Дунё энди Васила Иноятни билади.

“Эзгулик” менинг ҳам иштирокимда ҳуқуқ ҳимоячилигига прниципиал янгиликлар киритди. Айнан шу янгиликлар билан “Эзгулик” жамиятини Ўзбекистондек мудҳиш диктаторлик давлатида рўйхатдан ўтказолдик. Бундан америкаликларнинг ҳам оғзи очлиб қолганини биламан. Ҳамма нарсада бўлмаса ҳам, бир қатор масалаларда “Эзгулик” Ислом Карим режимини чекинишга мажбур қилди. “Эзгулик” киритган янгиликлар дунё ҳуқуқ ҳимоячилиги ҳаракатининг тарихида қолади. Биринчи навбатда, ҳуқуқ ҳимоячилигида урғуни сиёсий ҳуқуқларни ҳимоя қилишга ўтказиш ҳақидаги тезисни айтмоқдаман.

Ҳуқуқ ҳимоячилигига даъво қилиб, аслида мазохизм билан шуғулланаётган бошқа ўзбек ҳуқуқ ҳимоячилари “Эзгулик” билан бирга бўлишса, чет элга қочиб олганлари “Эзгулик”га ёрдам беришса, мухолифатчиликка даъво қилаётганлар “Бирлик” Партиясини қўллаб-қувватлашса эди, Ислом Карим режимини аллақачон тиз чўктирса бўларди. Ўзбекларни қирғин қилган қирғиз фашистларига қарши жаҳон бўйлаб сони 30 миллиондан ошган, аммо қисиб ўтирган ўзбеклар номидан бир гуруҳ “Бирлик ва “Эзгулик” фаолларигина Тошкентдаги Қирғизистон элчихонаси олдида норозилик пикети ўтказолдилар. Бу Ўзбекнинг тарихида абадий қоладиган воқеадир.

Толиб ака, Сиз менинг Пентгон олдида оғзимдан чиқиб кетган сўзларга эмас, Василанинг дунё танийдиган сиёсатчи ва ҳуқуқ ҳимоячисига, “Эзгулик”нинг дунё миқёсидаги ташкилотга айланганига, унинг “Бирлик” билан ҳамкорликда миллат ва ватанимиз учун қилаётган буюк ишларига, уларнинг обрўсига чидай олмасдан, мен улар билан елкама елка тураётганимга чидай олмасдан менга ёпишмоқдасиз.

Аммо, тушунингки, Сизни гапингизга қулоқ соладиган биттаям аҳмоқ қолмаган, дунёда ҳам, Ўзбекистонда ҳам.

Нимадан аламзада бўлишим керак?

Яна билиб қўйинки Толибвой ака, мен ҳеч аламзада эмасман. Нимадан аламзада бўлишим керак? Ўта бахтли ва хурсандман. Ўзбекнинг тарихида биринчи миллий озодлик ҳаракатини туздим. Ўзбекларни, яъни, митинг сўзидан ҳам қўрқадиган ўзбекларни, тарихда биринчи марта митингга олиб чиқдим. Бу оддий иш эмасди. Масалан, айтишим керакки, биринчи митинг куни (1989 йил 19 март) яна уйга қайтиб келармиканман деб ўйлаб, эрталаб ҳали ухлаб ётган ўғлимнинг бурнини секингина ўпиб чиқиб кетганман. Хотинимга митингга кетаётганимни ҳам айтмаганман.

Ислом Каримнинг репрессияларидан кейин ўлиб бўлган мухолифатни 2001-2003 йиллари айнан Васила кабиларнинг ёрдамида Истанбул ва Вашингтондан туриб тикладим. Сиз эса, менинг уйимда “Бирлик” сўзи ишлатилмасин деб ЎИҲЖ аъзоларига шарт қўйдингиз. Кейин эса, баъзи сафдошларимизни КГБга ишлашда айблаб мақола ёзганингизда, “Ие, ундай бўлса, КГБни биз ўзимизга ишлатаётган эканмизку” деб заҳарли киноялар қилдим. Чунки, ўша Сиз айтаётган сафдошларимиз буюк ишлар қилишди, миллат учун, Ўзбекистон учун. Буни ҳеч ким инкор этолмайди.

Ўзбек миллати ва Ўзбекистоннинг аҳволига диагноз қўйдим. Уни ҳам ҳеч ким рад этолмайди. Касалликни тузатиш йўлларини ҳам кўрсатиб бўлдим. Подага айланган ўзбекларни, Сиз ҳам шу поданинг ичидасиз, қайтадан миллат қилиш, аҳволимизни халққа билдириш ишини бошладик. Халқ ҳақиқатни билган ва тушуниб етган куни ҳозирги режимнинг куни битади, менсиз ҳам ҳатто. Буларнинг ҳаммасини Ўзбекнинг тарихидаги биринчи ҳақиқий ва замонавий ахборот воситалари бўлган ва мен бошчилигимда яратилган “Ҳаракат” журналининг саҳифаларида ва “Ҳаракат” Агентлигининг сайтида қилдим.

Бунинг устига, инсониятнинг тарихида бир марта қилинадиган ишинг ташаббусчисиман. Яъни, Ислом дунёсини ҳозирги қолоқликдан ва ғарибликдан олиб чиқиш учун уни ислоҳот қилиш программасини назарда тутаяпман. Бу программамда қандайдир етишмовчиликлар бордир, аммо асосий нуқталарига ҳеч ким эътироз ҳам билдиролмаяпти, билдиролмайди ҳам.

Ислом дини мен айтаётгандек, дунёвийлик приницпини тан олади, динимизнинг ягона фарзи Имон деб тан олинади. 5 маҳал номоз, рўза тутиш, Ҳаж қилиш ва закот фарзликдан чиқарилиб, бажарилса савоб, бажарилмаса гуноҳ бўлмаган амалиётларга айлантирилади. “Ҳамма нарса Оллоҳдан дея” қўл қовуштириб ўтиравериш нотўғрилигини, мусулмонларнинг шиори “Биздан ҳаракат – Оллоҳдан баракат” бўлиши кераклигини ҳамманинг миясига қуймоқдаман. Журнал ва ахборот агнтлигининг номини шу сабабли “Ҳаракат” деб қўйганман.

Президентлик ва бошқача сайловларига келсак

Энди Сиз тилга олган президентлик сайловларига келсак. Тўғри, Ислом Карим менинг халқ олдига чиқиб гапиришимдан шунчалик қўрқардики, 1989 йил март ойи сайловлари кампанияси пайтида СССР Олий Советига бир эмас, иккита округдан, СССР парламентининг Иттифоқ Советига ва Миллатлар Советига номзодимни қўйганимда, битта округдан қаршимга ҳаромий муфтий Муҳаммадсодиқ Муҳаммдюсуфни чиқарди ва сохталиклар билан уни депутат қилиб қўйди. Бошқа бир округдан эса, аввал мен ишлайдиган Кибернетика Институтининг директори, академик Восил Қобулни чиқаришди қаршимга, аммо Институт коллективининг мажлиси очиқ овоз бериш йўли билан Восил акани эмас, мени номзод қилиб кўрсатди. Ўзбекистондек полуфеодал давлатда очиқ овоз бериш йўли билан директор устидан ғалаба қилиб БЎЛМАЙДИ. Аммо мен қилдим. Шундан кейин ўша округнинг ўзидан, аммо бошқа бир мажлисда бошқа ҳаромий Абдулла Орифнинг номзодини чиқариб, сохталиклар билан уни сайлатишди.

Ўзбекистон Олий Кенгашига сайлов кампанияси бошланар-бошланмас (1989 йил ноябрь ойида), 8 ой аввал ўтказилган биринчи митингимиз (1989 йил 19 март) бўйича менга қарши очилган ва кейин ёпилган жиноий ишни қайтадан очиб, номзодимни ҳам қўйдиришмади. Ўша пайт қонунларига кўра, устидан жиноий иш очилган одам номзод бўлолмасди. Шундай бўлса ҳам, биронта маҳалладан номзодини қўйиб қолмасин дея, мен яшайдиган Киров туманидаги (ҳозирги Юнусобод тумани) ҳамма маҳалла комитетларининг протоколни тасдиқлашда керак бўладиган муҳрларини “реставрация учун” деб йиғиб олишди. Ўзимни эса, очилган жиноий иш бўйича эрталабдан кечгача прокуратурада ушлаб ўтиришди. Қизим Сайёра туғилганини ўша ерда эшитдим. Кейинчалик мени ҳатто Тошкент шаҳар Кенгашига депутатликка қўйдиришмади.

Ўзбекистон президентлигига сайловларни уялмасдан тилга олганингизга ҳайронман. “Бирлик” номидан номзод кўрсатишимизга йўл қўймаслик учун учун тезлик билан сайлов қонунларини ўзгариришгани ва фақат партиялар номзод кўрсатишини қонунлаштиргани, бизнинг “Бирлик” партиясини ўша пайтдаёқ ҳаромий бўлган Адлия вазири Муҳаммадбобир Маликовнинг қўли билан қонунларга зид равишда рўхатдан ўтказмаганларини, ишни сайловлардан кейин бўлса ҳам Олий Судга бериб, уни ютиш арафасига келганимизда судьяни касалга чиқариб, ишни тўхтатиб қўйишгани, ёзда менинг бошимни ёришгандан кейин мухолифат феълан йўқ бўлгани ва партиямизни рўйхатдан олиш масаласи кун тартибидан тушиб қолганини жуда яхши биласиз.

Яъни, президент бўлиш амбициясини қўйиб туринг, номзод кўрсатишга ҳам имконимиз бўлмаслигини сайлов эълон қилинган куниёқ билганмиз. Шунчалик ўйламасдан, Помир чўққиларини ҳам тиқиштириб гапираверадиган одам бўлиб кетганмисиз, Толиб акажон!

Кўриб турибсизку, мени бирон жойга сайлатмаслик учун нималар қилишмади. Сиз айтган “сффолочч” Салой Мадаминни эса, Коммунист Партия рўйхатидан альтернативсиз депутат қилиб қўйишган. Президентлик сайловларида у қандай қўғирчоқлик ролини ўйнаганини мендан ҳам яхши биласиз, Ҳаромий ака.

Бу сайлов воқеаларининг ҳар бири бўйича вақти келади, китоблар ёзилади, кинолар олинади, улар мактабларда ўқитилади. Ўзбек миллатини миллат қилиш учун курашганлар борлигини ўша киноларда кўрсатишади. Ўша пайтда мен билан бирга эдингиз, Толиб ака. Бу воқеаларни ҳаммасини биласиз. Ишдан ҳайдасалар ҳам биздан юз ўгирмагандингиз ўшанда. Аммо, долларлар қаршисида тик туролмадингиз. Ўзбекларнинг “Одамни кимлигини билишни истасанг, олдига пул ташлаб кўр” деган сўзлари тўғри эканлигини исботладингиз. Афсус.

Сиз билан бир қаторда яна анча-мунча одамни ҳаромийлар деб айтаётганимга ақли расо одам ҳайрон бўлмаслиги керак. Кўпчилик ўзбеклар сўнгги юз йилларда осонликча ҳаромийликка айланиб кетавергадиган ҳолга тушгани учун Бобурдек инсонни ўзимиз бу ердан ҳайдаганмиз. Ал-Хоразмий, Ал-Бируний ва Мирзо Улуғбек авлодлари мардикорлар подасига, кечагина отдан тушган қозоқларнинг хизматкорига айланиб бормоқда, аммо, бу билан ҳаромийларга айланган зиёлиларимизнинг иши ҳам йўқ, масалан, Сизнинг. Абдулла Ориф ва Эркин Воҳид каби ҳатто Совет замонидан Ўзбек номи учун қўрқмасдан курашганлар ҳам бугун ҳаромийларга айланишди. Кейин Сиз ҳам айландингиз..

Мен ўз ҳаққимда якуний фикрни айтсам, бир одам учун шунча иш қилиш қандай қийинлигини ҳар ким ҳам тушунавермайди. Аммо, мен бу ишларни қилаяпман ва охиригача қиламан. Шу пайтгача биронта хато қадам қилмадим. Бўлса, уларни конкрет гапирардингиз-ку математик Толиб ака. Қуруқ гапларингизни эса, ўша “сффолочч”ингизга бориб айтинг, хурсанд бўлсин у ҳаромий ҳам.