23 September 2014
09:34 - Туркия президенти Нью-Йоркда: Жаҳон Яҳудийлар Конгресси билан учрашув бекор қилинди, Ташқи Алоқалар Кенгашида Фатхулла Гулен тилга олинди

БМТ Бош Ассамблеясининг очилишида қатнашиш учун Нью-Йоркка келган Туркия президенти Ражаб Эрдўғон кеча биринчи учрашувини Жаҳон Яҳудийлар Конгресси делегацияси билан кўришишдан бошлаши керак эди. Аммо, эрталаб яҳудийлардан учрашув вақтини ўзгартириш таклифи келганда, Эрдўғоннинг бутун вақти бошқа программалар билан банд бўлгани сабабли, таклиф рад этилди, учрашув бўлмади.

Учрашув бекор қилиниши тасодифан бўлмаса керак, дейди мухбиримиз. Маълумки, Ғазодаги воқеалар туфайли Ражаб Эрдўғон Исроилни қаттиқ қораламоқда. Табиий, аввалдан учрашув учун вақт олган Жаҳон Яҳудийлар Конгресси раҳбарлари буни билардилар. Демак, тахмин қилиш мумкинки, яҳудийларнинг мақсади Эрдўғоннинг фикрини ўзгартириш бўлган. Аммо, қандайдир сабаб билан уларнинг ўзи бу учрашувнинг бекор қилинишига асос яратдилар.

Эрдўғоннинг кейинги учрашув жойи – америкаликлар норасмий тилда фикрлаш ёки ақл маркази деб атайдиган ташкилотлардан бири бўлган Ташқи Алоқалар Кенгаши бўлди. Туркия президенти бу ерда нутқ сўзлади, саволларга жавоб берди.

Бу ерда тилга олинган мавзулардан 3 таси муҳим эди. Биринчи мавзу, кутилганидек, ИШИД тарафидан Ироқда гаровга олинган Туркия консуллиги ходимларининг озод қилиниши бўлди. Бу ҳақда кечаги хабарларимизда етарлича маълумот берилгани сабабли унга тўхталмаймиз.

Иккинчи мавзу – Эрдўғоннинг Фатхулла Гулен ва унинг Хизмат ҳаракатиига муносабати. Унинг муносабати манфий эканлиги ҳам олдиндан маълум эди.

Эслатиб ўтиш керакки, Фатхулла Гуленнинг жуда кучли жамияти Эрдўғон ва унинг Адолат ва Тараққиёт Партиясини қўллаб-қувватлар эди. Фатхулла Гуленннинг жуда кўп одамлари Туркияда ҳокимиятнинг турли тармоқларида яхшигина ўрнашган ҳам эдилар. Айнан полиция ичидаги фатхуллачилар ўтган йилнинг охирги кунларида кутилмаганда катта операция ўтказиб, Эрдўғонга яқин бўлган бир нечта вазир ва уларнинг ўғилларини порахўрлик ва коррупцион ишлар бўйича фош қилувчи далиллар билан қамоққа олдилар. Катта тўпалон, тўғрироғи, Эрдўғон тарафдорлари билан фатхуллачилар ўртасида уруш бошланди. Эрдўғон фатхуллачиларни давлат ичида давлат қуришда айблади ва уларни ҳокимиятдан йўқ қилишга киришди. Бу иш осон бўлмайди, уруш давом этмоқда.

Эрдўғон Ташқи Алоқалар Кенгашида фатхуллачиларни халқаро истиҳборат (разведка) ташкилотларига ишлашда айблашгача борди ва АҚШда яшаётган Фатхулла Гулен бу ердан ҳайдалиши ёки Туркияга тутиб берилиши кераклигини гапирди.

Учинчи мавзу Миср масаласи бўлди. Маълумки, Ражаб Эрдўғон Ҳусни Муборaк йиқитилгандан кейин президентликка сайланган исломчиларнинг “Мусулмон-қардошлар” ҳаракати раҳбари Мурси тарафдори эди. Аммо, бир йил ҳам ўтмасдан Миср армияси уни йиқитиб, қамоққа ташлади, ҳарбийлардан янги президент сайланди.

Ражаб Эрдўғон Ташқи Алоқалар Кенгашидаги чиқишида ўзини демократик деб ҳисоблайдиган АҚШ ва бошқа давлатлар демократик йўл билан сайланган Мурсининг тўнтарилишини қораламаганларини қоралади.

Расмда – Ражаб Эрдўғон Нью-Йоркда хотини Эмина хоним билан.