Мен охирги 25 йил ичида ҳаётий тажрибамдан, хусусан, 2010 йилда қирғиз фашистлари ўзбекларни тириклайин ёқиб, аёлларимизни подлашиб зўрлаб, ўзбекларни қирғин қилишгандан кейин ҳам жаҳон ўзбеклари оғзини очмай бир жойларини қисиб ўтиришганидан кўрдимки, ўзбеклар миллат сифатини йўқотган, ўзбекларнинг мутлақо кўпчилигида, ўзини миллатчи деб ҳисоблайдиган машҳур ёзувчиларимиз ҳам шулар жумласидан, миллий ғурур деган нарса қолмаган, улар, қисқа ва қўпол қилиб айтсак, ош ейиш ва туалетга боришдан бошқа нарса билан ишлари йўқ.

Бундай одамларнинг кимлигини ифодалаш учун тўғри сўз кўрмадим. Русларнинг “обыватель” сўзини ишлатиш аввал тўғридек кўринди менга, аммо ўзбек тилшуносларидан ҳам сўраб, бу сўзнинг ўзбекча эквивалентини тополмадим.

Обыватель – зиқна, назари паст, ҳеч нарсага қатъий эътиқоди бўлмаган, жамият ва миллат олдида маъсулият сезмайдиган, дунё қараши ўта чекланган одам, деганидир.

Мен Москвада студентлик йилларимда, яъни бундан 50 йил аввал, ётоқхонадаги хонамга “Бу хонада русча гапириш тақиқланади” деб эълон осиб қўйган одамман. Шу сабабли “обыватель” сўзини ўзбеклаштириш ўрнига “қорамол” ва ҳатто “чўчқа” сўзларини ишлатабошладим. Ҳа, бу ҳақорат, қолаверса, ўзини “инсон” деб ҳисоблайдиганлар учун, айниқса, зиёли деб ҳисоблайдиганлар учун, “обыватель” сўзи бундан ҳам баттар ҳақоратдир. Аммо, “обыватель” ва “чўчқа” сўзлари Ал Ҳоразмий, Ал Бухорий, Ал Бируний, Амир Темир, Улуғбек авлодларининг мутлақо кўпчилигининг бугунги аҳволини тўппа-тўғри ифодалашини ҳеч ким ИНКОР ЭТОЛМАЙДИ.

Қани биронта ўзбек ишонарли факт ва мантиқли аргументлар билан менинг шу масалада хато эканлигимни кўрсатиб берсин, қирғиз фашистлари ўзбекларни тириклай ёққанда ҳамма тешикларини қисиб ўтирган жаҳон ўзбекларинининг мантиғини тушунтириб берсин, ҳамманинг олдида тиз чўкиб узр тилайман ва жамият масалалари ҳамда сиёсатни тушунмайдиган одамлигимни тан олиб, бошқа бундай ишларга аралашмайман.

Тўғри, мен яна бир нарсани тан оламан. Ҳамма халқларда, ҳатто ривожланган мамлакатларда ҳам аҳолининг жуда катта қисми обыветель/қорамоллардир. Лекин, жамиятга маънавий лидерлик қиладиган, миллат ва жамият манфаатларини ҳеч қачон унутмайдиган, миллатнинг “юзи” деса бўладиган зиёлилар синфи бор. Бизда сони жуда ва жуда оз бўлган зиёлилар бор, бугун зиёли, эртага яна обыветелга айланаверадиганлар ҳам анчагина, бироқ, ҳақиқий зиёлилар синфи ЙЎҚ.

(Давоми бор, аммо уни ёзишга тоқат йўқ)