07 April 2013
21:56 - Ўзбекларни фондлар бозорига кириб боришга чақиришнинг рисклари борми?
"Ҳаракат" хатқутисига бугун шундай хат келди:

Assalomu Alaykum,

O'zbeklarni fond bozorlariga kirib borishlarini va u yerdagi "sdelka" larda qatnashishga undayapsizlar va bu olqishga sazovor ish.
Sizlarga bir ikki savollarim bor edi.

1. Bu bozorga ilk qadam qo'yayotgan o'zbeklar uchun birdaniga aksiyalar oldi-sottisi bilan shu'gullanishning "risk"i ko'proq emasmi? Dividend daromadiga asoslangan yondashuvning "risk"i kamroq emasmi?
2. Brokerlarning "komissionka"si ham unchalar hamyonbop emasku? "Komissionka"ni ta'sirini kamaytirish uchun katta mablag' yotqizish lozim. Bu sohada "risk" eng katta omil.

Keyingi chiqishlaringizda shularga ham batafsil to'htalsangizlar.

Avvaldan raxmat.

Tohir

Авваламбор, ўқувчимиз Тоҳирга бу мавзуга эътибор бергани учун миннатдорчилик билдирамиз.

Дунёда рисксиз иш бўлмайди. Шу сабабли, кўзни юмиб фондлар бозорига ташланинг демаяпмиз. Ҳафталик хабарларимизда доим қуйидаги иборани ишлатмоқдамиз: "АҚШда ишлаётган ўзбеклар фондлар бозорида кетаётган жараёнлар билан қизиқишлари, қўл билан ушлаб бўлмайдиган, кўзга кўринмадиган Dow Jones каби индекслар билан яшашни ўрганишлари, пулларини фақат банкларда эмас, фондлар бозорининг акцияларида ҳам сақлашни ўрганишлари лозим." Эътибор беринг, ўрганишлари лозим дедик.

"Яқинда бор пулингизга қайси воситачи молиявий компаниялар орқали акциялар сотиб олиш самарали эканлиги ҳақида маслаҳатлар ҳам эълон қилишга бошлаймиз" деб ҳам ёздик ва ёзмоқдамиз. Бу ишнинг рисклари ва маъсулиятини тушунганимиз учун шошаётганимиз йўқ. Бу иш секин аста-қилинади. Америкалик эксперталар ҳам 100 фоиз тўғри башорат қила олмайдилар, чунки, бу мумкин эмас. Энг содда йўл - пулнинг ярмини банкларда, ярмисини стокда сақлашдир, деб маслаҳат беришади.

Аммо, ҳозир банклар сақланаётган пул учун жуда кам фоиз бераётганлари сабабли, пулнинг ккатта қисмини стокда сақлаш фойдали. Айни замонда, баъзилар айтаётгандек, кризиснинг иккинчи босқичи бошланиб қолса, стокда пул сақлаётганлар вақтинча ютқизишлари мумкин. Аммо, бироз чидалса, фондлар бозори тикланади ва ҳеч нарса ютқазмайсиз.

Албатта, ҳар одам экспертлар каби башорат қилиш қобилиятига эга бўлолмайди. Аммо, ҳозир инфляцияни ҳисобга олишни кўпчилик чуқур бўлмаса ҳам ўрганиб олганига ўхшаб, фондлар бозорининг "қовоғига" қараб яшашни ҳам ўрганиш керак. Бошқа йўл йўқ. Чунки, келажакада ҳамма нарса онлайнга ўтгандан кейин, пул деган нарса йўқ бўлиши ҳам мумкин, маълум вақт қимматли қоғозлар (акциялар) яшаса керак.

Хуллас, ҳозирги босқичда, янги бозор - фондлар бозорини - ўрганиш ҳақида гапиришимиз лозим. Расмга қаранг. У Нью-Йорк фондлар бозорида жума куни олинган. Фонднинг ичидагилар ҳам ўйлашмоқда. Улар доим ўйлашади.