Давлат Департаментининг жаҳон давлатларида инсон ҳуқуқлари 2018 йилда қандай ҳимоя қилингани ҳақидаги ҳисоботи 13 май куни тақдим этилганини 15 март куни хабар бергандик ва “Бирлик” Партияси ҳамда унинг жарчиси “Ҳаракат” Агентлигининг “Ўзбекистон - катта зиндон” эканлиги ҳақидаги фикри тўла тасдиқланганини урғулаган эдик.

Мана, Давлат Депаратаментининг ҳисоботи эълон қилинишидан 4 кун ўтгандан кейин, яъни кеча кечқурун Ташқи Ишлар Вазирлиги бу ҳисоботга ўз муносабатини билдириб, АҚШ Давлат Депаратаменти Ўзбекистонда гўёки бўлаётган ижобий ўзгаришларни тан олганини урғулабди.

Ташқи Ишлар Вазирлигининг бу гаплари, бироз қўполроқ ва қисқароқ қилиб айтсак, ёлғондан бошқа нарса эмас. Табиий, 30 варақлик ҳисоботда, Ўзбекистонда қандайдир ижобий ўзгаришлар бўлаётгани айтилади, аммо умумий аҳвол дабдала эканлиги жуда кўп мисоллар билан кўрсатиб берилган.

Ҳисоботнинг Ўзбекистонга оид 30 саҳифалик қисми қуйидагича кириш сўзи билан бошланади - https://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2018/sca/289264.htm

* * * * *

EXECUTIVE SUMMARY

Uzbekistan is a constitutional republic with a political system dominated by President Shavkat Mirziyoyev and his supporters. In 2016 former prime minister Shavkat Mirziyoyev won the presidential elections with 88 percent of the vote. The Organization for Security and Cooperation (OSCE) in Europe’s Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODHIR), in its final election observation report, noted, “the campaign lacked competitiveness and voters were not presented with a genuine choice of political alternatives,” with OSCE/ODIHR observers citing “serious irregularities inconsistent with national legislation and OSCE commitments, including proxy voting and indications of ballot box stuffing.” Parliamentary elections took place in 2014. According to the OSCE’s observer mission, those elections did not meet international commitments or standards.

Civilian authorities generally maintained effective control over the security forces, but security services permeated civilian structures, and their interaction was opaque, making it difficult to define the scope and limits of civilian authority.

Human rights issues included torture and abuse of detainees by security forces, arbitrary arrest, and incommunicado and prolonged detention; harsh and sometimes life-threatening prison conditions; political prisoners; restrictions on freedom of speech, the press, and the internet, including censorship, criminal libel, and site blocking; restrictions on assembly and association, including restrictions on civil society, with human rights activists, journalists, and others who criticized the government subject to harassment, prosecution and detention; severe restrictions on religious freedom; restrictions on freedom of movement; restrictions on political participation in which citizens were unable to choose their government in free, fair, and periodic elections; criminalization of lesbian, gay, bisexual, transgender, and intersex (LGBTI) conduct; and human trafficking, including forced labor.

Impunity remained pervasive, but government prosecutions of officials on corruption charges significantly increased during the year.

* * * * *

Мана унинг, Интернетдаги таржима программаси билан қилинган, таржимаси.

* * * * *

QISQA UMUMIY MA'LUMOT

O'zbekiston - Prezident Shavkat Mirziyoev va uning tarafdorlari hukmron bo'lgan siyosiy tizimga ega konstitutsiyaviy respublika. 2016 yilda sobiq bosh vazir Shavkat Mirziyoev 88 foiz ovoz bilan prezidentlik saylovida g'alaba qozondi. Ovro'po Ittifoqi Demokratik institutlar va inson huquqlari bo'yicha byurosi (ODHIR) o'zining oxirgi saylov kuzatuvlari hisobotida "kampaniya raqobatbardoshligi yo'qligi va saylovchilarga siyosiy alternativlarning haqiqiy tanlovi taqdim etilmaganligi"ni ta'kidladi. EXHT/DIIHB kuzatuvchilari "milliy qonunchilikka va EXHT majburiyatlariga, jumladan ishonchli ovoz berish va saylov qutilarini to'ldirishga oid ko'rsatmalarga zid bo'lgan jiddiy qoidabuzarliklar"ga asoslangan. Parlament saylovlari 2014 yilda bo'lib o'tdi. EXHTning kuzatuvchilar missiyasiga ko'ra, bu saylovlar xalqaro majburiyatlarga yoki standartlarga javob bermadi.

Fuqarolik organlari umuman xavfsizlik kuchlari ustidan samarali nazorat qilishni davom ettirdilar, ammo xavfsizlik xizmatlari fuqarolik tuzilmalariga kirib bordi va ularning o'zaro hamkorligi fuqarolik hokimiyatining doirasini va chegaralarini aniqlashni qiyinlashtirdi.

Inson huquqlari masalalari xavfsizlik kuchlari tomonidan ushlanganlarni qiynoqqa solish va ularga nisbatan suiiste'mol qilish, o'zboshimchalik bilan hibsga olish, uy qamog'ida va uzoq vaqt qamoqda saqlash; og'ir va ba'zan hayotga xavf soladigan qamoq sharoitlari; siyosiy mahbuslar; matbuot va internet erkinligi, jumladan, tsenzura, jinoyat tuhmati va saytlarni blokirovkalash bo'yicha cheklovlar; Huquq himoyachilari, jurnalistlar va hukumatni ta'qib qilish, ta'qib qilish va hibsga olishni tanqid qilgan boshqa fuqarolar bilan bir qatorda yig'ilish va assotsiatsiyaga cheklashlar; diniy erkinlik bo'yicha jiddiy cheklovlar; harakat erkinligi cheklovlari; fuqarolar erkin, adolatli va davriy saylovlarda o'z hukumatini tanlashga qodir bo'lmagan siyosiy ishtirok etishga cheklovlar; gomoseksual, biseksual, transgender va intersex (LGBTI) xulq-atvorini jinoyat deb atash; odam savdosi, jumladan, majburiy mehnat.

Jazolamaslik keng tarqalgan bo'lib qoldi, biroq korruptsiyaga oid ayblovlar bo'yicha hukumat amaldorlari soni yil davomida sezilarli darajada ko'paygan.

* * * * *

Кўриб турибсизки, Давлат Департаментининг ҳисоботида Ўзбекистонда инсон ҳуқуқлари масаласида пичоққа илинадиган ижобий ўзгаришлар борлиги тилга ҳам олинмаган. Ҳисоботнинг ичида баъзи майда-чуйда ижобий ўзгаришлар борлиги эътироф қилинган, холос.

Шу муносабат билан эслатиш керакки, мамлакатимиз демократлари ўзбек миллати ўз тарихида биринчи марта митингга чиққан кун - МИЛЛИЙ УЙҒОНИШ КУНИнинг 30 йиллигини шу йил 19 март куни, яъни эртага Тошкентдаги Мустақиллик Майдонида умумхалқ байрам сифатида нишонлашга тайёрланмоқдалар. Бу ҳақда 18 февралдаёқ Тошкент шаҳар ҳокимига расмий хабар берилган.

“Бирлик” Партияси раиси Абдураҳим Пўлат Президент Шавкат Мирзиёга мактуб йўллаб, уни ҳам байрам маросимига таклиф қилди. Ҳамма ватандошларимизни ҳам шу байрамга чақирамиз. Эрталаб соат 11 ларда у ерга келинг, айнан ўша куни, ўша ерда, МИЛЛИЙ УЙҒОНИШ КУНИнинг 30 йиллигини байрам қилиш билан бир қаторда, ватан ва миллат олдидаги ҳамма фундаментал муаммоларимизни Шавкат Мирзиё олдига қўйиш, мамлакатни демократиялаштириш ва тўла бозор иқтисодиётига ўтказишни талаб қилиш мумкин бўлади.

Ўзбек тилини давлат тили қилиш, Ўзбекистонни СССРдан чиқариб олиш талаблари билан "Бирлик" Халқ Ҳаракати 1989 йилда уюштирган намойишлардан бирини расмда кўрмоқдасиз.