Тошкент вақти - 
02 June 2017
17:46 -
Путин: Бойлар иқтисодни ривожлантириш учун инвестиция қилишлари керак, “Ҳаракат”: Ўзбекистонда бойлар йўқ, хусусий инвестициялар йўқ, иқтисод ўлаверади
Петербург Халқаро Иқтисодий Форумида бугун нутқ сўзлаган Россия Президенти Владимир Путин, жумладан, шундай деди: “Биз ҳалол йўллар билан капитал тўплаган одамларга ўз капиталларини истеъмол қилишга эмас, иқтисодимизни ривожлантириш учун инвестия қилишларига ёрдам беришимиз керак.”
Табиий, у биз деганда “ҳокимият”ни назарда тутмоқда. “Капитал” деганда ҳар қандай эмас, соддароқ қилиб айтсак, “катта бойлик” тушунилишини ҳисобга олсак, катта бойликни фақат истъмол қилишга ишлатишнинг имкони ҳам йўқ. Демак, Путин “капитални фақат истеъмолга ишлатмаслик” иборасини бу ерда тўғри ишлатмаган, дейиш мумкин.
Қолаверса, катта бойликка, масалан, 1 млрд долларлик бойликка эга бўлган бой ўзига шахсий учоқлар, яхта ва ҳашаматли виллалар сотиб олиш, фарзанларига ҳамма нарсани қилиб бериш билан овора бўлмайди, чунки, бу бизнесснинг ўлим йўлидир, унинг асосий мақсади миллардаларини орттириш бўлиб қолаверса, бунинг учун бизнесс билан шуғулланишни давом эттиришга, яъни инвесторлик билан шуғулланишга маҳкумдир.
Аммо, ҳокимиятни бойларга ўз капиталларини мамлакат иқтисодининг ривожланиши учун инвестиция қилишда ёрдам беришга чақириш мутлақо тўғридир. Тушуниш керакки, бозор иқтисодига тўла ўтган мамлакатларда ҳамма нарса, биринчи навбатда, бойларнинг капитали, бойларнинг инвестициялари асосида ривожланади.
Ўзбекистонда эса, коммунистик совет замонидан бирозгина фарқли равишда, асосий бойлик, асосий капитал - давлатнинг қўлида, иқтисодни ривожлантириш ҳам асосан давлат капитали билан амалга оширилмоқда. Бундай иқтосдий сиёсат, рақобатчилик бўлмагани сабабли, ўлимга маҳкум эканлигини СССР ва бошқа социалистик мамлакатларнинг тарихи кўрсатиб бўлди. Буни ўз вақтида тушуниб етган хитойлар Коммунистик Партияни номигагина сақлаб қолган бўлсалар ҳам, тўла бозор иқтисодига ўтдилар ва ҳозир жаҳон бозорида АҚШ билан рақабот қилиш даражасига яқинлашмоқдалар, шундай кетаверса, АҚШдан ҳам ўтиб кетадилар.
Ҳа, биз ўзбеклар жаҳонда бўлаётган жараёнлар билан ҳам қизиқишимиз керак, аммо, асосий мақсадимиз – ўзимизнинг иқтисодимизни қолоқликдан олиб чиқиш, бунинг учун жаҳон тажрибасидан ўрганиш бўлиши керак. Жаҳон тажрибаси кўрсатмоқдаки, энг самарали йўл – тўла бозор иқтисодига ўтиш, бойлар, яъни инвесторлар синфи яратилишига йўл беришдир.
Аммо, мақсади – собиқ СССР ҳудудларида славян ва насроний бўлмаган ва Марказий Осиёда лидерлик қилиб келган энг катта миллат, яъни ўзбекларнинг миллат сифатини, Ўзбекистоннинг давлат сифатини йўқ қилдириш бўлган Лубянка елкамизга тожик аслли Ислом Каримни ўтқазди, у ичимиздан чиққан Салой Мадамин каби сотқинлардан фойдаланиб, Ўзбекистонда тожиклар режимини ўрнатди ва мақсадига эришди ҳисоб.
Бу аҳволдан чиқиш учун Ўзбекистонда фундаментал ислоҳотлар ўтказиш, энг муҳими, хусусий капиталга асосланадиган ҳақиқий бозор иқтисодига ўтиш керак. Лекин, янги Президент Шавкат Мирзиё бундай қилиш ниятида эмаслиги кўриниб турибди. Унинг нияти - турли косметик ўзгаришлар қилиб, халқни чалғитиш ва бу вақт ичида ўз ҳокимиятини мустаҳкамалаб олишга ўхшамоқда.
Тарихда бунинг мисоллари кўп, диктатор ўлгандан кейин унинг диктатураси узоққа боролмайди. Аммо, фақат шуни кутиб ўтириш ҳам хато бўлади. Ўзбек миллатининг ўзи бир нарсалар қилиш ҳаракатида бўлиши керак.
Аммо, ҳозир аччиқ ҳақиқат шундан иборатки, ўзбек миллати улуғ шоиримиз Алишер Навоийнинг “Одам эрсанг демагил одами, онким йўқ халқ ғамидан ғами” сўзларини унутиб, миллат сифатини йўқотди, ўзбекларнинг кўпчилиги одам сифатини йўқотди. “Инсоний эркинлик” тушунчаси ўзбеклар учун ёт бўлиб қолмоқда. Имкони бор ўзбеклар Интернетга киришни ўрганиб олиб, уни ахлатхонага айлантириш билан машғуллар ва шу билан мастлар.
Демак, ҳақиқий ўзбекларнинг вазифаси мавжуд режимни ўзгартиришгина эмас, миллатни қайтадан миллат қилиш бўлиши керак. “Бирлик” Партияси ва унинг жарчиси бўлган “Ҳаракат” айнан шу йўналишда фаолият олиб бормоқдалар.
Табиий, у биз деганда “ҳокимият”ни назарда тутмоқда. “Капитал” деганда ҳар қандай эмас, соддароқ қилиб айтсак, “катта бойлик” тушунилишини ҳисобга олсак, катта бойликни фақат истъмол қилишга ишлатишнинг имкони ҳам йўқ. Демак, Путин “капитални фақат истеъмолга ишлатмаслик” иборасини бу ерда тўғри ишлатмаган, дейиш мумкин.
Қолаверса, катта бойликка, масалан, 1 млрд долларлик бойликка эга бўлган бой ўзига шахсий учоқлар, яхта ва ҳашаматли виллалар сотиб олиш, фарзанларига ҳамма нарсани қилиб бериш билан овора бўлмайди, чунки, бу бизнесснинг ўлим йўлидир, унинг асосий мақсади миллардаларини орттириш бўлиб қолаверса, бунинг учун бизнесс билан шуғулланишни давом эттиришга, яъни инвесторлик билан шуғулланишга маҳкумдир.
Аммо, ҳокимиятни бойларга ўз капиталларини мамлакат иқтисодининг ривожланиши учун инвестиция қилишда ёрдам беришга чақириш мутлақо тўғридир. Тушуниш керакки, бозор иқтисодига тўла ўтган мамлакатларда ҳамма нарса, биринчи навбатда, бойларнинг капитали, бойларнинг инвестициялари асосида ривожланади.
Ўзбекистонда эса, коммунистик совет замонидан бирозгина фарқли равишда, асосий бойлик, асосий капитал - давлатнинг қўлида, иқтисодни ривожлантириш ҳам асосан давлат капитали билан амалга оширилмоқда. Бундай иқтосдий сиёсат, рақобатчилик бўлмагани сабабли, ўлимга маҳкум эканлигини СССР ва бошқа социалистик мамлакатларнинг тарихи кўрсатиб бўлди. Буни ўз вақтида тушуниб етган хитойлар Коммунистик Партияни номигагина сақлаб қолган бўлсалар ҳам, тўла бозор иқтисодига ўтдилар ва ҳозир жаҳон бозорида АҚШ билан рақабот қилиш даражасига яқинлашмоқдалар, шундай кетаверса, АҚШдан ҳам ўтиб кетадилар.
Ҳа, биз ўзбеклар жаҳонда бўлаётган жараёнлар билан ҳам қизиқишимиз керак, аммо, асосий мақсадимиз – ўзимизнинг иқтисодимизни қолоқликдан олиб чиқиш, бунинг учун жаҳон тажрибасидан ўрганиш бўлиши керак. Жаҳон тажрибаси кўрсатмоқдаки, энг самарали йўл – тўла бозор иқтисодига ўтиш, бойлар, яъни инвесторлар синфи яратилишига йўл беришдир.
Аммо, мақсади – собиқ СССР ҳудудларида славян ва насроний бўлмаган ва Марказий Осиёда лидерлик қилиб келган энг катта миллат, яъни ўзбекларнинг миллат сифатини, Ўзбекистоннинг давлат сифатини йўқ қилдириш бўлган Лубянка елкамизга тожик аслли Ислом Каримни ўтқазди, у ичимиздан чиққан Салой Мадамин каби сотқинлардан фойдаланиб, Ўзбекистонда тожиклар режимини ўрнатди ва мақсадига эришди ҳисоб.
Бу аҳволдан чиқиш учун Ўзбекистонда фундаментал ислоҳотлар ўтказиш, энг муҳими, хусусий капиталга асосланадиган ҳақиқий бозор иқтисодига ўтиш керак. Лекин, янги Президент Шавкат Мирзиё бундай қилиш ниятида эмаслиги кўриниб турибди. Унинг нияти - турли косметик ўзгаришлар қилиб, халқни чалғитиш ва бу вақт ичида ўз ҳокимиятини мустаҳкамалаб олишга ўхшамоқда.
Тарихда бунинг мисоллари кўп, диктатор ўлгандан кейин унинг диктатураси узоққа боролмайди. Аммо, фақат шуни кутиб ўтириш ҳам хато бўлади. Ўзбек миллатининг ўзи бир нарсалар қилиш ҳаракатида бўлиши керак.
Аммо, ҳозир аччиқ ҳақиқат шундан иборатки, ўзбек миллати улуғ шоиримиз Алишер Навоийнинг “Одам эрсанг демагил одами, онким йўқ халқ ғамидан ғами” сўзларини унутиб, миллат сифатини йўқотди, ўзбекларнинг кўпчилиги одам сифатини йўқотди. “Инсоний эркинлик” тушунчаси ўзбеклар учун ёт бўлиб қолмоқда. Имкони бор ўзбеклар Интернетга киришни ўрганиб олиб, уни ахлатхонага айлантириш билан машғуллар ва шу билан мастлар.
Демак, ҳақиқий ўзбекларнинг вазифаси мавжуд режимни ўзгартиришгина эмас, миллатни қайтадан миллат қилиш бўлиши керак. “Бирлик” Партияси ва унинг жарчиси бўлган “Ҳаракат” айнан шу йўналишда фаолият олиб бормоқдалар.
