Шу йил 23 июнда Буюкбританиянинг Европа Иттифоқидан чиқиши бўйича ўтказилган референдумда ЕИдан чиқиш тарафдорлари ғалаба қозонгач, Нью-Йорк фондлар биржасининг асосий кўрсатгичи - Dow Jones индекси - ўпирилиб тушганди. Ўшанда, дунё ахборот воситаларидан фарқли бўлароқ, “Ҳаракат” бу хусусда шундай таҳлил берган эди: “Дунё ёш бола эмаслиги ва Буюкбританиянинг ЕИдан чиқиши дунёни катта барқарорсизликка олиб боролмаслиги тезда кўринади”. Кейин айнан биз айтгандек бўлди, Dow Jones тезда тикланди ва кетма-кет тарихий рекордлар ўрнатиб, ниҳоят 18622 гача чиқди.

Ваҳолангки, ўтган йилнинг иккинчи ярми ва бу йилнинг бошларида Dow Jones индекси катта алғов-далғовлардан ўтди. Унинг қиймати бир неча кун ичида 1 мингга тушиб кетган пайтлар бўлди. Тўғри, кейин тикланишлар бўлди. Ҳатто биржанинг экспертлари бундай ўпиришларни баъзида нефть нархининг тушиши ёки Хитой иқтисодидаги тушишлар билан изоҳлашга ҳаракат қилдилар, нефть нархидаги энг катта тушишлар 2014 йилнинг иккинчи ярми ва 2015 нинг бошига тўғри келганини унутдилар.

Энг тўғри изоҳларни “Ҳаракат” берди ва Нью-Йорк фондлар биржасидаги алғов-далғовликни иқтисоддан эмас, сиёсатдан қидирди. Ҳа, ҳақиқатда, Республикачилар Партиясининг президентликка номзоди бўлиш учун кураш бошлаган Доналд Трамп шок терапияси усулидаги гаплари билан АҚШнинг сиёсий саҳнасини алғов-далғов қилиб ташлади. Ҳатто, АҚШда кўпчилик кутмаганидек, аммо “Ҳаракат” аввалдан башорат қилиб келаётганидек, Республикачилар Партияси раҳабриятининг қаршилигига қарамасдан, яқинда партия қурултойида айнан Доналд Трамп президентликка номзод бўлди.

Тўғри, ҳали сайловлар олдинда, аммо сиёсий саҳнада нисбий бўлса ҳам барқарорлик бор, чунки, энди мутлақо кўпчилик Доналд Трамп президент бўлиши мумкинлигини ҳам тан олишга тайёр. “Ҳаракат” эса, айнан шундай бўлишига ишонмоқда.

Айнан шу сабабли, Нью-Йорк фондлар биржасида ҳам барқарорлик бор. Табиий, бундай катта системаларда зиг-загли, яъни бироз тушиб-чиқишлари бор бўлган барқарорлик бўлади. Dow Jones индекси юқорида айтилган тарихий рекорддан кейин бир оз тушгандек бўлди, тушишнинг ўзи ҳам зиг-загли бўлди. Аммо, охирги ҳафтада нефтнинг нархидаги бўлган ўзгаришлар ва ҳатто АҚШда Марказий Банки ролини ўйнайдиган Федерал Резервнинг қарзлардан олинадиган фойда фоизини (фоиз ставкасини) оширмагани ҳам Нью-Йорк фондлар биржасида паника яратмади. Аввал бундай нарсалар бўлганда, Dow Jones ўпирилиб тушарди.

Хуллас, ўтган ҳафтанинг охирги иш куни, яни жума куни Нью-Йорк фондлар биржаси ёпилганда Dow Jones индекси 18535 га тенг эди. Демак, АҚШдаги энг катта ширкатларнинг акциялари нархи юксакликда. Бу – бизнес учун жуда муҳимдир.

Бу нарса фақат бизнес эмас, оддий одамлар учун ҳам муҳимдир. Чунки, ҳозир биржада аҳвол яхши экан, ортиқча пули борлар пулларини банкда эмас, чунки у ерда ҳозир жуда кам фоиз берилади, биржаларда cақлаш фойдали. Тўғри, ҳар ким тўғридан-тўғри биржалардан акция сотиб ололмайди, аммо бу масалада ёрдам берадиган, биржа билан одамлар ўртасида турадиган молиявий хизмат ширкатлари бор. Улар билан алоқа қилиш керак.