Ўтган ҳафта Нью-Йоркдаги биржа бекилганда, Dow Jones индекси 16512 да тўхтаганини хабар қилган эдик. Бу ҳафта у бор-йўғи 71 поғана юксалиб, 16583 га етиб борди. Нима бўлса ҳам, Dow Jones юксалди. Демак, АҚШ иқтисоди ҳам юксалмоқда..

Dow Jones индексининг ортиши - акциялар нархининг ошиши демакдир. Демак, катта компаниялар ва пулларини банкда эмас, акцияларда сақлаётганлар бу ҳафта ҳам фойда кўрдилар.Чунки, ҳозир банкда бериладиган фоиз жуда кичкина бўлгани сабабли, пулини фонд биржасининг акцияларида сақлаётганлар озгина бўлса ҳам фойда олмоқдалар.

Аммо, биринчидан, ишсизлик даражаси ҳалигача молиявий ва иқтисодий кризис бошланган 2008 йил даражасига тушгани йўқ. Иккинчидан, банклар ўз клиент/мижозларига берилаётган қарз учун олинадиган фоиз ставкаларини оширмаяптилар.

Билмаганлар учун билдириш лозимки, қарз олаётганларларнинг кўпайиши – бели бақувватларнинг кўпайиши демакдир. Бундайлар кўпайса, банклар фоиз ставкасини оширадилар. АҚШда фоиз ставкаси 0-0,25 атрофида ушлаб турилибди. Фоиз ставкасининг пастлиги – иқтисоднинг кучсизлигини кўрсатади.

Вақти келгани учун эслатиш керакки, яқинда Ўзбекистонда фоиз ставкасининг туширилиши катта ютуқдек кўрсатилди. Аслида, бу факт Ўзбекистон иқтисоди кризисга қараб кетаётганининг энг яхши кўрсатгичидир.

АҚШдаги аҳволга қайтсак, шуни тахмин қилиш мумкинки, 2008 йилнинг ёз ойларида кутилмаганда бошланган аввал молиявий, кейин иқтисодий кризис банкларни ўта эҳтиётлик билан ишлашга мажбур қилмоқда. Демак, уларни рағбатлантириш лозим. Бу – Президент Обама ва унинг ҳукуматининг вазифасидир.

Ана, айланиб эски нуқтага келдик. Бозор иқтисоди тўла ишлаётган мамлакатларда ҳам ҳукуматнинг роли катта.