Туркия Президенти Ражаб Эрдўғон ўзининг сафдоши Фатхулла Гулен билан тахт талашиб ички урушга киргани ҳозир ҳаммага маълум. Тахмин қилиш мумкинки, Ражаб Эрдўғон Туркияни исломлаштириш йўлида секин ҳаракат қилаётгани, бунинг устига, Ражаб Эрдўғоннинг ҳукумати тўла коррупция ва порахўрлик ботқоғига ботиб бораётганини кўриб турган Фатхулла Гулен уни ағдариш ҳаракатига тушган.

Аввал, Ражаб Эрдўғонни тинч йўллар билан ағдариш дастури ишга туширилди ва ҳокимиятда кучли мавқеага эга бўлган фатхулла-гуленчилар 2013 йилнинг декабрь ойида Ражаб Эрдўғоннинг ҳукуматидаги бир қатор вазирлар ва уларнинг турли бизнеслар билан шуғулланаётган фарзандларининг уйларида тинтувлар ўтказиб, катта қутилар тўла долларлар топдилар. Катта шов-шув бўлди, баъзи вазирлар истеъфога кетдилар, аммо Туркия жамияти буни оддий нарса деб ҳисоблаб бўлса керак, Фатхулла Гулен кутганидек, ҳукуматни йиқитиш ҳаракатига тушмади. Аммо Фатхулла Гулен ва Ражаб Эрдўғон тақими ўрасида совуқ уруш бошланди. Ражаб Эрдўғон жон-жаҳди билан фатхулла-гуленциларга қарши урушдан, ҳукумат ва давлат структураларини фатхулла-гуленчилардан тозалашдан чарчамаётганини сабаби – Фатхулла Гуленнинг ҳокимият учун курашда чекиниш нияти йўқлигини, қолаверса, фатхулла-гуленчилар давлат ичида ўз давлатларини яратиб бўлганини тушунишидир.

Бунинг охири ёмон бўлишини сезган фатхулла-гуленчилар 2016 йил 15 дан 16-чи июлга ўтар кечаси давлат тўнтариши қилишга урундилар, анча қон тўкилди, аммо тўнтаришни амалга оширолмадилар. Шундай кейин Ражаб Эрдўғон фатхулла-гуленчиларга ФЕТО (туркчасига - ФЕтхуллачиларнинг Терористик Оргути, яъни ташкилоти) номи берди ва уларнинг йўқ қилиш ҳаракатига тушди. Ўшандан бери юздан ортиқ генерал ва адмираллар, минглаб пастроқ унвондаги ҳарбийлар, ўн минглаб мактаб ва университетларнинг ўқитувчилари, полиция ва миллий хавфсизлик ташкилотларнинг ходимлари тўхтовсиз ишдан ҳайдалмоқда, уларнинг каттагина қисми устидан жиноий иш қўзғотилиб, улар ҳибсга олинмоқда. Табиий, тергов ишлари олиб борилмоқда, кўплаб судлар ҳам бошланган. Фатхулла Гуленга молиявий ёрдам бериб келган катта ширкатлар давлат тарафидан тортиб олинмоқда.

Бугунни бошқалардан фарқли кун деб бўлмайди, оддий қама-қамашлар куни. Бугун ҳибсга олинганлар ичида Эрдўғоннинг энг яқин одами, исломчиларнинг Адолат ва Тараққиёт Партияси ҳокимиятни қўлга олиб бўлгандан кейин бир муддат президент ҳам бўлган Абдуллоҳ Гулнинг собиқ маслаҳатчиси Ойша Йилмаз (Ayşe Yılmaz), Истанбулнинг собиқ губернатори Hüseyin Avni Mutlu, Истанбул Хавфизлик Бошқармасининг собиқ раҳбари Hüseyin Çapkın, Денизли вилоятининг собиқ губернатори Abdülkadir Demir бор. Ҳибсга олинганларнинг бир қисми учун прокуратура умрбод қамоқ, қолганлари учун 5-10 йиллик қамоқ жазолари талаб қилмоқда экан.

Эслатиб ўтамиз, Туркиядаги ҳар бир вилоят, шаҳар ва туманда халқ тарафидан сайланган ҳоким билан бир қаторда катта ваколатларга эга бўлган ва ҳукумат тарафидан тайинланадиган губернаторлар ҳам бор. Дарвоқе, Истанбулда 2004 йилдан бери ҳокимлик қилаётган Қодир Топбошнинг (Kadir Topbaş) куёви ҳам ФЕТОчиликда айбланмоқда.

Кўп марта такрорлаётганимиздек, ражаб-эрдўғончилар ва фатхулла-гуленчиларнинг мақсади битта – Туркияни Шариат қонунлари билан яшайдиган Исломий давлатга айлантириш ва кейин Халифаликни тиклаш устида иш бошлаш. Табиий, Отатуркнинг ғояларини қўйиб туринг, қабрини ҳам йўқ қилиб ташлаш уларнинг асосий мақсадлари ичида.

Бу икки гуруҳнинг ички уруши Туркия дунёвий/секуляр давлат бўлиб қолишини истайдиганлар учун яхши нарса бўлиб кўриниши мумкин. Аммо, ички уруш бу икки гуруҳдан бирининг ғалабаси билан тугаса, Туркия исломий давлатга айланиши тезлашиб, дунёвийлик тарафдорлари ваҳшийларча йўқ қилиниши ва Туркия ўрта асрларга қараб йўлга тушиб, охир-оқибатда парчаланиб кетиши муқаррардек кўринмоқда. Бунинг олдини олишнинг ягона йўли, жаҳоннинг прогрессив қисми, айниқса, Турк давлатларидаги прогрессив кучлар Туркиядаги дунёвийлик тарафдорларини қўллаб-қувватлашлари керак.

Туркияда бўлаётган воқеаларнинг ўзбеклар учун муҳим бўлган тарафи ҳам бор. Маълумки, исломий фанатикликда ўзбеклар дунёда биринчи қаторларда турадилар. Туркия исломий давлатга айланса, Туркия биринчи навбатда Ўзбекистонни ўз орбитасига тортиш ҳаракатига тушиши ва ўзи парчаланиб кетгунча, Марказий Осиёда ҳам бир нарсалар қилишга улгуриши мумкин. Бундай ҳолга тушмасликни ўйлаш ўзбекларнинг вазифасидир.

Расмда Футхулла Гулен ва Ражаб Эрдўғон.