05 May 2017
01:52 - АҚШ Президенти биринчи чет эл саёхатини Саудия, Исроил ва Ватикандан бошламоқчи, кейин НАТО ва G7 йиғилишларига боради, Путин қаерда?
Оқ Уй тарафидан тарқатилган баёнотга кўра, АҚШ Президенти Доналд Трам президент сифатидаги биринчи чет эл ташрифларини Саудия Арабистони, Исроил ва Ватикангдан бошламоқчи. Саудияда мусулмон дунёсининг бир қатор лидерлари келадиган ва Трамп ҳам қатнашадиган йиғилиш бўлар экан. У Ватиканда католикларнинг раҳбари, Рим Папаси Франциск билан учрашмоқчи.

Доналд Трамп “Исломнинг муқаддас ерларининг қўриқчиси бўлган” Саудия Арабистони ва ҳамма динларни ҳурмат қилиш кераклиги ҳақида чиройли гаплар гапиришга, диний эркинликлар ҳамма динлар учун таъминланиши кераклигини, Ислом мамлакатлари билан ислом терроризмига қарши курашиш лозимлигини гапира бошлади. Демак, у мусулмонларнинг АҚШга келишини қийинлаштириш режаларидан воз кечиш арафасига келган бўлиши мумкин. Аммо, айнан шу нарсалар, ислом ислом фанатикларини рағбатлантириб, исломий терроризмни кучайтириши мумкин.

Маълумки, Доналд Трамп президентлик сайловлари арафасида ва кейин президентлик курсисига ўтирар-ўтирмас Исроил Бош вазири Бинямин Натаняху учрашиб бўлган эди. Исрол АҚШнинг Яқин Шарқдаги бош ҳамкори эканлигини ҳисобга олсак, улар нималарни гаплашганлари ва энди Исроилда бўладиган учрашувда нималарни гаплашишлари ҳам ўз-ўзидан маълум. У икки кун аввал Оқ Уйда Филистин Озодлик Ташкилотининг лидери, ҳали тўла тан олинмаган Филистин давлатининг Президенти Маҳмуд Аббос билан ҳам учрашди. Табиий, улар Филистон-Исроил муносабатларин ҳақида гаплашишган, Трамп Маҳмуд Аббосни Исроилга нисбатан юмшоқороқ бўлишга чақирган, балки, зўрлаган.

Шу пайтгача Исроил давлати бўлишига йўл қўймаслигини гапириб келаётаган, ҳозир Ғазода ҳукмронлик қилаётган ва бир қатор Ғарб мамлакатлари, жумладан, АҚШ тарафидан террористик деб эълон қилинган ХАМАС кечагина тарихда биринчи марта Исроилни давлат сифатида тан олишга тайёр эканлиги ҳақида баёнот тарқатди. Шундай қилишдан бошқа йўл йўқлигини Доналд Трамп ХАМАСга Маҳмуд Аббос воситасида етказган бўлса керак.

Трамп президент бўлгандан бери дунёнинг бир қатор давлат раҳбарлари, жумлада, Хитой раҳбари билан учрашиб бўлди, аммо Россия Президенти Владимир Путин билан қачон учрашув бўлиши ҳақида улар ҳалигача келишганлари ҳам йўқ. Трамп президентлик сайловларидан аввал Путин ҳақида яхши гаплар гапириб, Россия билан муносабатларни тиклаш ниятида эканлигини урғулаганди. Ҳозир, аксинча, у Россия билан алоқаларни янада совуқлаштирмоқда дейиш мумкин. Улар бир қатор масалалар бўйича келишмаслар, тўғрироғи, Путин Сурия ва Украина масаласида чекинишга рози эканлигини кўрсатиб, амалий қадамлар ҳам қилишга бошламаса, Трам-Путин учрашуви бўлмаслиги ҳам мумкин.