Тарихий Ипак Йўлини қайтадан тиклаш ташаббуси билан АҚШ аллақочон ўртага чиққан эди. Аммо, бу ташаббуснинг орқасида Вашингтондаги Жон Хопкинс Университетининг исломкаримфарастлиги ва демократия принципларидан узоқлиги билан танилган профессори Фредерик Старр тургани сабабли, бу ташаббус узоққа боролмаслигига “Бирлик” Партияси раиси Абдураҳим Пўлат АҚШнинг машҳур Хельсинки Комиссиясида 10 йилча аввал қилган нутқида ҳам ишора қилган эди. Бу Коммиясининг 21 аъзосидан 9 нафари АҚШ парламентининг қуйи палатаси - Вакиллар Уйидан, бошқа 9 нафари Конгресснинг юқори палатаси - Сенатдан эканлигини ҳисобга олсак, улар Абдураҳим Пўлатнинг гапларига ва бу хусусдаги “Ҳаракат” Агентлигининг таҳлилларига эътибор бермаганларидан афсусланишлари керак.

АҚШ бу масалада биронта жиддий иш қилолмагани сабабли, ташаббусни Хитой ўз қўлига олишга мақсадида айнан Хитой лидери Си Цзиньпин бир неча йил аввал “Бир белбоғ – бир йўл” (ёки “Бир макон – бир йўл”) номли ташаббус билан чиқиб, Ипак Йўлида ўз ҳукмронлигини ўрнатиш ҳаракатини бошлаган эди.

Ниҳоят, Хитой шу йўналишда катта қадам қилиб, Пекинда жаҳоннинг 29 давлати раҳбарлари ва 100 га яқин давлат вакиллари иштирокидаги халқаро форум ўтказишга қарор қилди. Бугун бу форум ўз ишини бошлади. Бу форумга асосан Европа ва Осиё мамлакатларининг вакиллари келганлари табиийдир, чунки, тарихий Ипак Йўли айнан Осиё ва Европа ўртасидаги савдо йўлларини яратиш мақсадида яратилган эди.

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиё форумда қатнашаётгани аввалги хабарларимиздан маълум. Бошқа хабарлардан маълум бўлишича, форумга қатнашиш учун БМТ, Халқаро Валюта Фонди, Жаҳон Банки раҳбарлари, Россия, Белорусия, Қозоғистон, Қирғизистон, Туркия президентлари ҳам келганлар. Диққатга сазовор хабарлардан бири - Хитойнинг Покистон билан Покистон тарафидан босиб олинган Кашмир орқали савдо йўли ташкил қилиш ниятидан норози бўлган Ҳиндистон бу форумда қатнашмаслик қарори олганидир.

Бугун маҳаллий вақт билан эрталаб иш бошлаган форумда очилиш нутқи сўзлаган Си Цзиньпин бу лойиҳанинг келажаги ҳақида баландпарвоз гаплар гапиришдан ташқари, бу лойиҳа учун 100 млрд доллардан ҳам кўп маблағ ажратишга тайёр эканлигини эълон қилди.

Шунча маблағ неча йилга мўлжаллангани айтилмаса ҳам, бу катта пул, дейди мухбиримиз. Кўринишидан, хитойликлар Ғарб янги муаммолар, яъни замоннинг янги чақириқлари қаршисида жаҳондаги лидерлик ролини йўқотишини тушуниб, “Ҳаракат” башорат қилаётгандек, янги лидер бўлишга ҳозирлик кўришни бошлаганга ўхшайдилар. Бу лидерлик қанчалик яхши ёки ёмон бўлишидан қатъий назар, бунга тайёргарлик кўриш мутлақо зарур. Бундай лидерлик ёмонликка олиб бориши маълум бўлса, бунинг олдини олиш учун ҳам ҳар нарса қилиниши керак.

Даврвоқе, ҳамма бу каби анжуманларда бўлгани каби, Пекинга келган давлат лидерлари икки- тарафлама учрашувлар ҳам ўтказиш билан машғуллар. Масалан, Си Цзиньпин Россия ва Қозоғистон президентлари билан алоҳида учрашди, Путин эса, Туркия, Чехия, Ўзбекистон ва Мўғилистон президентлари билан қисқа учрашувлар ўтказди.