28 April 2017
10:03 - Туркияда 16 апрелдаги референдумнинг узил-кесил натижалари эълон қилинди, буёғи нима бўлади? (Янгиланган вариант)

Туркия Марказий Сайлов Комиссияси (МСК) Конституцияга ўзгартиришлар киритишни тасдиқлаш учун 16 апрелда ўтказилган референдумнинг узил-кесил натижаларини кеча давлатнинг Расмий Газетасида эълон қилди. МСКнинг хабарида айтилишича, овоз бериш ҳаққи бўлган 58 миллион 291 минг 898 сайловчидан 49 миллион 798 минг 855 сайловчи референдумда овоз берган. Яъни сайловчиларнинг 85,43 фоизи референдумда қатнашган.

Бюллетенларнинг 862 минг 251 таси кечарсиз деб ҳисобланибди. Кечарли бюлеттен эгаларининг 51,41 фоизи Конституцияга ўзгартиришлар киритиш учун “Ҳа” деб овоз берган, 48,59 фоизи “Йўқ” деган.

Референдум битишидан бир неча соат ўтар-ўтмас, бюлеттенларнинг 99 фоиздан кўпроғи санаб бўлинган ва “Ҳа” деб овоз берганлар 51,35%, “Йўқ” деганлар 48,65% чиққани айтилган эди. Кўриниб турибдики, узил-кесил натижалар ўша рақамларга деярли тенг.

Исломчилар “Халқ бизни қўллаб-қувватлади” деб мақтанишаётган бўлса ҳам, уларнинг руҳи анча паст. Чунки, бундай буюк масалада тахминан 1 фоизли ғалабани ғалаба дейиш ҳам қийин. Бунинг устига, улар тушунишадики, сал кам атеистларнинг Миллиётчи Ҳаракат Партияси (МҲП) раҳабарияти "Ҳа" дейиш тарафдори бўлгани сабабли, бу партиядан келган бир неча фоиз овоз "Ҳа"чилар 51,41 фоизли ғалабага эришдилар. МХП аъазоларининг сал кам 2/3 қисми ўз раҳабариятига қарши чиққани ва “Йўқ” деб овоз бергани ҳам маълум. Демак, МХП билан исломчиларнинг Адолат ва Тикланиш Партияси ўртасидаги референдум масаласидаги келишув узоққа боролмайди.

Жойи келгани учун айтиш керакки, МҲП раҳбариятидагилар Конституцияга ўзгартиришлар киритиб, бутун умр Президент бўлиб қолиш ниятидаги Ражаб Эрдўғоннинг ваколатларини диктаторлик даражасига чиқарилишини қўллаб-қувватлаётганининг ягона сабаби - улар айнан шундай диктаторлик Туркияни парчалаш ниятидаги курдларнинг террористик ПКК ташкилотини йўқ қилолишига ишонмоқдалар.

Бир вақтлар Отатурк тарафидан яратилган Жумҳурият Халқ Партияси ва бу партия билан биргаликда референдумда "Йўқ" деб овоз берган дунёвийлик/секуляризм тарафдорлари эса, “Ҳа”-“Йўқ” кураши битмагани, ҳақиқий кураш эндигина бошлангани ва бу кураш “Йўқ”чиларнинг ғалабаси билан тугашини айтмоқдалар.

Ҳа, Туркияни исломлаштириш тарафдорлари билан дунёвийлик тарафдори бўлган отатуркчилар ўртасидаги кураш Ислом дини дунёвийлик/секуляризм принципини расман қабул қилмагунча давом этаверади. Исломчилар иккига бўлиниб (ражаб-эрдўғончилар ва фатхулла-гуленчилар) ўзаро уруш арафасида турганлари ҳам отатуркчиларнинг фойдасига ишлайди. Мусулмон давлатларидаги демократлар ва бутун Ғарб исломчиларга қарши эканлигини ҳам ҳисобга олсак, исломчилар Туркияни исломлаштириш йўлида катта натижаларга эришолмайдилар. Агар эришолсалар, Туркия ўрта асрларга қараб юришга бошлайди ва парчаланиб кетади.

"Бирлик" Партияси раиси Абдураҳим Пўлат референдум олдидан турк халқига мурожаат қилиб, Туркия парчаланиб кетишига йўл қўймаслик учун ҳаммани референдумда "Йўқ" деб овоз беришга чақирганди. У референдумдан кейин отатуркчияларнинг сал кам 49 фоиз овоз олишини ғалаба деб ҳисоблади ва уларни ғалаба билан табриклади. У ўз мурожаатида Турк Дунёси отатуркчиларни энг камида маънавий қўллаб-қувватлаши кераклигини ҳам урғулаганди.