10 December 2016
22:41 - Доналд Трамп ўз ҳукуматини тузиш билан овора экан, Нью-Йорк биржаси рекордлар урмоқда, АҚШ иқтисоди кучаймоқда. Ўзбекларга нима?
АҚШ оммавий ахборот воситалари сайланган президент Доналд Трамп ўз идораси ва ҳукуматнинг таркибини белгилаши атрофидаги воқеалар ва ҳатто олди-қочди гапларни муҳокама қилиш билан овора эканлар, мамлакат иқтисоди янги президнтга ишонишини намойиш қилиб кучайиб бормоқда. Масалан, ишсизлик даражаси иқтисодий кризис бошланган 2008 йилдан аввалги даражага тушди.

Бу ҳам яхши кўрсатгич, аммо Нью-Йорк фондлар биржасида юз бераётган жараёнлар бундан ҳам кўз қамаштирувчи.

Биржада ўта жонланиш ва ўсиш бор. 8 нроябрдаги президент сайловлариндан олдин ҳамма оммавий ахборот воситалари ҳамда кўзга кўринган сиёсатшунос ва сиёсатчилар Доналд Трамп сайловларда ғалаба қозонса, ҳамма учун, биринчи навбатда, бизнес учун катта зарба бўлишини ва шу сабабли кўпчилик Ҳиллари Клинтонга овоз беришини, айнан Ҳиллар Клинтон навбатдаги президент бўлишини башорат қилишарди.

Аммо, ҳамма нарса “Ҳаракат” башорат қилгандек бўлди. 8 ноябрда Доналд Трамп ғалаа қозонгани маълум бўлиши биланоқ, сўнги ойларда 18900 дан пастроқда зиг-загли ўйнаб турган биржанинг асосий кўрсатгичи, яъни Dow Jones икки кунда тахминан 500 поғана юқорига сакраб, тарихий рекордлар ўрнатди ва 18934 га чиқди. Ўшандан бери Dow Jones, баъзида бироз тушишлар ҳам бўлаётганини ҳисобга олмасак, асосан ўсиб бормоқда. Сал кам ҳар куни янги рекордлар ўрнатмоқда.

Жорийдаги ҳафтанинг охириги иш куни, яъни 9 декабрь куни, Нью-Йорк фондлар биржаси бекилаётган пайтда Dow Jones янги рекорд ўрнатди ва 19758 га тенг бўлди. Яқинда у, бир неча йил аввал афсонавий бўлиб кўринган 20 мингга чиқса керак.

Қайта-қайта айтаётганимиздек, Dow Jones индекси АҚШдаги энг катта 30 ширкат акцияларининг ўртача қийматини ўзида акс эттирувчи рақамдир. Демак, катта ширкатлар акцияларининг нархи шундай рекорд даражага юксалди. Улар билан биргаликда бошқа майда ширкатлар акцияларининг нархи ҳам ўртча ортади. Акцияларнинг нархи ошиши – ширкат эгаларининг бойлиги ошишидир. Хўш, улар нима қиладилар? Табиий, бизнесларини янада ривожлантирадилар, АҚШ иқтисодини янада кучайтирадилар.

Ҳозир эса, аввалари ҳам кўп марта айтилган фикримизни яна бир марта қайтариш фойдали эканлигини урғуламоқчимиз.

АҚШда ишлаётган ўзбеклар ҳам, бошқа мамлакатларда яшаётган ўзбеклар ҳам, фондлар бозорида кетаётган жараёнлар билан қизиқишлари, қўл билан ушлаб бўлмайдиган, кўзга кўринмайдиган Dow Jones каби индекслар билан яшашни ўрганишлари, пулларини фақат банкларда эмас, фондлар бозорининг акцияларида ҳам сақлашни ўрганишлари лозим.

Ўзбекистондаги ота-оналарга ёрдам бериш шарт, аммо у ерга ортиқча пул юбориш шу пайтгача ўзбекларнинг душмани бўлган мавжуд режимга хизмат қилиш ва пулни сувга оқизишдир. Ўзбеклар чет элларда ҳам ош ейиш ва Ўзбекистонга пул юборишдан ташқари, ишлаётган мамлакатларида пул йиғиб, кичкина бўлса ҳам ўз бизнесларини очиш устида ўйласалар, фойдали бўлади.

Айнан шундай одамлардан кейинчалик катта бизнесменлар чиқади. Ана ундан кейин Ўзбекистонда ҳам бизнес очишни ўйлаш мумкин. Акс ҳолда, бутун дунёни мардикорлар билан тўлатиб юраверамиз.