25 August 2016
07:41 - Кеча Туркия Суриядаги урушга расман кирди, АҚШ вице-президенти Байден эса Анқарага келди
АҚШ вице-президенти Жо Байденнинг кеча Анқарага келиши аввалдан эълон қилинмаган бўлса ҳам, ҳеч шубҳа йўқ, унинг ташрифи ҳақида икки тараф камида бир неча кун аввал келишиб олишган. Шундай экан, айнан Байденнинг келишидан бир неча соат аввал Турк қўшинлари биринчи марта Суриядаги урушга тўғридан-тўғри қўшилганлари тасодиф эмас. Аммо, АҚШ буни билармиди? Бу саволга жавоб йўқ. У ердаги аҳвол шундай аралаш-қуралашки, бу саволга дарҳол жавоб ҳам бериб бўлмайди.

Хуллас, кеча саҳар остларида турклар ўз ҳудудларидан туриб, ИШИД қўлида бўлган Ефрат дараёси бўйидаги Жераблус шаҳри ҳамда уни шарқий қисмида жойлашган ва бу шаҳарни босиб олиш учун тайёрланаётган курд жангариларининг позицияларини бомбардимон қилишга бошладилар. Бир неча соатдан кейин, туркларнинг танклари ҳам бўлган пиёда қўшинлари Сурия ҳудудларига кириб Жераблусга яқинлаша бошладилар.

Аввалдан келишилган бўлса керак, АҚШ ҳам Жераблус бомбардимон қилди, Жераблуснинг жанубий-ғарбий тарафида жойлашган Сурия Озодлик Армияси бу вазиятдан фойдаланиб, шаҳарга ҳужум қилди ва тезда уни босиб олди. Эслатиб ўтамиз, Сурия Озодлик Армияси Башар Асад режимининг исломчи эмас, дунёвий мухолифатчиларининг бирлашган армиясидир.

Туркия “Ефрат Қалқони” деб ном берилган бу оперцияни руслар билан келишиб ёки келишмасдан қилганини ҳам тушуниш қийин. Ҳар ҳолда, ўрислар унга қарши чиқмадилар, аммо тарқатаётган хабарларида норозилик белгилари сезилиб турибди.

Жо Байденнинг кутилмаганда Анқарага келиши ҳам ўрисларни ташвишга солишга бошлагани шубҳасиз, аммо улар ҳали бунга ўз муносабатларини очиқача билдирганлари йўқ.

АҚШ вице-президенти кеча Анқарада аввал Бош вазир Бинали Йилдирим билан, кейин Президент Ражаб Эрдўғон билан учрашди. Ражаб Эрдўғон билан учрашув 2,5 соат давом этгани урғуланди.

Учрашувдан кейин Эрдўғон ва Байдан қўшма матбуот конференцияси ўтказдилар. Биринчи бўлиб гапирган Байдан Туркия билан НАТО доирасида иттифоқичи эканликлари, Туркиянинг Сурияда ИШИДга қарши урушга киришганини қўллаб-қувватлашлари ҳақидаги умумий гапларга урғу берар экан, Фатхулла Гуленни ушлаб бериш Обаманинг ваколатлари доирасида эмаслигини, жиддий фактлар кўрсатилса, бу масала суд тарафидан ҳал қилинишини жиддий шаклда тилга олди.

Эрдўғон ўз чиқиши ва саволларга жавоб беришида урғуни ҳозир АҚШда яшаётган Фатхулла Гуленни АҚШ тарафидан Туркияга ушлаб берилиши масаласига берди, ушлаб берилиши кераклиги ҳақида ультиматум каби гаплар гапирди.

Аввалги хабарларимиздан маълумки, АҚШнинг Адлия ва Ташқи ишлар вазирликларининг махсус ҳайъати Фатхулла Гуленни ушлаб бериш масаласини гаплашиш учун бугун-эрта Туркияга келади. Айнан шу ҳайъат тўплаган маълумотлар америкаликлар чиқарадиган қарорга асос бўлса керак. Демак, бундай қарор тезда чиқмайди.

Нима бўлганда ҳам, Туркиянинг Суриядаги урушга тўғридан-тўғри кириши ва курдларнинг Туркиядаги террористик ташкилотининг қаноти эканлиги урғуланаётган Сурия ва Ироқдаги курд қуролли кучларини йўқ қилиш ниятини очиқча гапираётгани – бу минтақадаги сиёсий-ҳарбий вазиятни жиддий шаклда ўзгартириши мумкин. Кўринишидан, Эрдўғон Ғарб-Россия қарама-қаршилигида ўйин қилиб, бу ердаги ўз ролини орттирмоқчи.

Сўнги йилларда Эрдўғон Путин билан оғиз-бурун ўпишиб юриб, ўтган йили рус учоғи уриб туширилгандан кейин улар душманга айланганлари, кейин яна эски йўлга қайтганлари кўрсатмоқдаки, Эрдўғондан жиддий сиёсий-ҳарбий ўйинчи чиқиши қийин. Аммо, кўрамиз, воқеалар қайси йўналишда давом этади.

Расмда – Жо Байден ва Ражаб Эрдўғон.