30 April 2016
14:18 - АҚШ иқтисодида нима бўлмоқда? Нью-Йорк фондлар биржасида-чи? Ўзбеклар нима қилади?
Нью-Йорк фондлар биржасининг асосий кўрсатгичи бўлган Dow Jones индексини феълан АҚШ иқтисодининг кўрсатгичи сифатида ҳам қабул қилиш мумкин. Нимага? Чунки, Dow Jones индекси АҚШдаги энг катта 30 ширкат акцияларининг ўртача нархидир. Иқтисоднинг аҳволи яхши бўлса, акцияларнинг нархи ортади, ёмон бўлса тушади.

2015 йилнинг ўрталарида 18 минг атрофида бўлган бу индекс йилнинг иккинчи ярмида асосан тушиб борди. Тўғри, тушиш зиг-загли эди, аммо ойлар бўйлаб тушиш давом этди, 16 мингдан пастга тушган кунлари ҳам бўлди. Эспертлар бу тушишнинг аосий сабаби сифатида жаҳонда нефть нархнинг тушиши, Хитой иқтисодида жиддий муаммолар ўртага чиқаётгани билан изоҳлашга ҳаракат қилдилар. Ваҳолангки, нефть нархининг тушиши Ғарб Россияга қарши санкциялар киритгандан кейин, яъни 2014 йилнинг ўрталаридан бошланган.

Тўғри, ўшандан бери 2016 йилнинг бошларигача нефтнинг нархи тахминан 3 бараварга тушди, аввал бир баррель нефть 100 доллардан ҳам кўпроқ бўлса, бу йилнинг бошларида 30 долларга яқинлашди. Кейин нефтнинг нархи ортабошлади ва кеча сал кам 50 доллар бўлиб қолди, яъни 1,5 баравар ортиш бўлди, Dow Jones индекси эса, бу вақт ичида ўзини сал кам тиклаб олиб, 18 мингга чиқиб қолди.

Аммо, сўнгги 2 иш куни ичида нефть нархи ортиб боришига қарамасдан Dow Jones индекси тахминан 260 поғанага ўпирилиб тушди. Хўш, буни қандай изоҳлаш керак? Нью-Йорк фондлар биржасининг экспертлари АҚШ иқтисодидаги баъзи муаммоларни рўкач қилабошладилар. Нима, бу муаммолар бирданига шу икки кунда ўзини кўрсатиб қолдими?

“Ҳаракат”нинг фикрича, асосий сабаб нефть нархи ва иқтисодда эмас, сиёсатда, сиёсий барқарорсизликда, яна ҳам аниқроқ қилиб айтсак, Республикачилар Партиясининг номзоди бўлиш ва кейин президентлик курсисига ўтириш эҳтимоллиги кескин ортган Доналд Трампда. У бераётган баёнотлар кўрсатиб турибдики, агар у президент бўлиб сайланса, фақат Лотин Америкасидан келаётган муҳожирлар ва Осиё-Африкадан келаётган мусулмонлар оқимини тўхтатиш ёки камайтириш билан чекланмайди, АҚШнинг ташқи сиёсатида ҳам, мамлакатнинг иқтисодида ҳам шок терапияси усуллари билан катта ўзгаришлар қилади.

Қўполроқ қилиб айтсак, Доналд Трамп Горбачев каби “қайта қуриш” қилиш ниятида. АҚШнинг кучли консерватив структураси катта ўзгаришларга йўл бермаса ҳам, қандайдир портлашлар бўлиши мумкин. АҚШ иқтисоди бундан ваҳимага тушмоқда, унинг ваҳимаси эса Нью-Йорк фондлар биржаси ва унинг асосий кўрсатгичи бўлган Dow Jones индексининг барқарорсизлигида ўз аксини топмоқда.

Шунақа гаплар. АҚШда сиёсий ва унинг натижаси бўлган иқтисодий барқарорсизлик юз бериши мумкин.

Шундай бўлса ҳам, авваллари кўп марта айтилган фикримизни яна бир марта қайтариш фойдали деб ҳисоблаймиз.

АҚШда ишлаётган ўзбеклар ҳам, бошқа мамлакатларда яшаётган ўзбеклар ҳам, фондлар бозорида кетаётган жараёнлар билан қизиқишлари, қўл билан ушлаб бўлмайдиган, кўзга кўринмайдиган Dow Jones каби индекслар билан яшашни ўрганишлари, пулларини фақат банкларда эмас, фондлар бозорининг акцияларида ҳам сақлашни ўрганишлари лозим.

Ўзбекистондаги ота-оналарга ёрдам бериш шарт, аммо у ерга ортиқча пул юбориш ўзбекларнинг душмани бўлган мавжуд режимга хизмат қилиш ва пулни сувга оқизишдир. Ўзбеклар чет элларда ҳам ош ейиш ва Ўзбекистонга пул юборишдан ташқари, ишлаётган мамлакатларида пул йиғиб, кичкина бўлса ҳам ўз бизнесларини очиш устида ўйласалар, фойдали бўлади.

Айнан шундай одамлардан кейинчалик катта бизнесменлар чиқади. Ана ундан кейин Ўзбекистонда ҳам бизнес очишни ўйлаш мумкин. Акс ҳолда, бутун дунёни мардикорлар билан тўлатиб юраверамиз.

Тўғри, ҳозир ҳатто АҚШда майда эмас, йирик бизнес билан шуғулланишни бошлаган ўзбеклар пайдо бўлмоқда. Айнан улар Нью-Йорк фондлар биржасини кузатиб боришлари кераклиги ўз-ўзидан маълум.

Расмда - Нью-Йорк фондлар биржаси ҳам жойлашган машҳур Wall St (Уолл-стрит).
« Олдинги хабар Хабарлар рўйхати Кейинги хабар »