26 January 2016
15:22 - Нефть нархининг тушиши дунё иқтисоди ўсишини камайтирадими, яъни рецессия бўладими?
Авваламбор айтиш керакки, иқтисодиёт соҳасида рецессия атамаси давлат иқтисодининг бироз тушиши ёки ўсиш даражасининг камайишини кўрсатдади. Рецессия даврида Ялпи Ички Маҳсулот ўсмаслиги, ҳатто вақтинча тушиши ҳам мумкин.

“Ҳаракат” сайти шу йил 2 январдаги “Немисларнинг Die Welt нашри башорат қилаётгандек, АҚШ иқтисодида 2017 йилда навбатдаги рецессия бўладими?” номли хабарида Die Welt нашрининг башоратларини ўринсиз деб баҳолаган ва “АҚШ иқтисодида яқин йилларда навбатдаги рецессия бўлмайди” деб хулоса қилган эди.

Шу кунларда нефтнинг нархига боғлиқ масалалар билан шуғулланадиган oilprice.com сайти “Арзон нефть нархи глобал рецессияга сабаб бўлмайдими?” номли мақола эълон қилди. Мақола муаллифи Жеймс Ҳамилтонга кўра, нефть нархининг тушиши туфайли жаҳон иқтисоди рецессига сирпаниб тушади.

Бундай хулосанинг бир қарашда мантиқсизлигини ўзи ҳам тушунган Жеймс Ҳамилтон “нефть нархининг тушиши туфайли рецессия бўлиши нооддий ва биринчи марта бўлаётган жараён эканлигини” тан олади.

Ростдан ҳам жаҳон иқтисодида кутилмаган воқеалар бўлмоқда. Нью-Йорк фондлар биржасининг асосий кўрсатгичи Dow Jones индекси кеча ҳам 200 поғанга тушиб кетди, шу билан сўнги ойлардаги умумий тушиш 2,5 мингга етди. Dow Jones индексининг тушиши - ширкатларнинг акциялари нархи тушишидир. Демак, ширкатлар, қўполроқ қилиб айтсак, камбағаллашмоқдалар. Табиий, бу – иқтисоднинг рецессия томон кетишига йўл очади.

Хитойда ҳам фондлар биржаларининг асосий кўрсатгичлари ўпириб тушмоқда. Хитойнинг валютаси юан қадрсизланмоқда, мамлакатдан олиб чиқиб кетилаётган сармоя миқдори 1 триллион доллардан ошибди. Демак, Хитой ҳам рецессия йўлидами?

Табиий, гап фақат нефт нархининг тушишида эмас. Ғарб-Россия конфликтининг совуқ урушга айланиб бораётгани ва чуқурлашиб кетаётгани ҳам ўз ролини ўйнамоқда. Ҳозирча Хитой умуман олганда Россия тарафида тугандек кўринади, аммо келажакда ҳамма нарса бўлиши мумкин. Совуқ уруш ҳақиқий урушга айланиб кетиши мумкин. У ҳолда асосий муаммо иқтисоднинг рецессияси эмас, инсониятнинг келажаги бўлади.

Тахмин қилиш мумкинки, Хитой Путиннинг авантюралари орқасида турмайди, ўшанда совуқ уруш Россиянинг мағлубияти, Россия Фдерециясининг парчаланиши, собиқ СССР ҳудудларида маҳаллий урушлар авжига чиқиши билан тугайди. Рецессия эса, ўзаро уруш ичидаги собиқ Совет давлатларида бўлади.
« Олдинги хабар Хабарлар рўйхати Кейинги хабар »