11 October 2015
09:50 - АҚШ Марказий Банкининг қарорларини тўғри таҳлил қила билишда ҳам “Ҳаракат” ҳаммадан олдинда
Билмаганлар учун айтиш керакки, фондлар биржаси - қўполроқ қилиб айтсак, қимматли қоғозлар, биринчи навбатда, турли ширкатларнинг акциялари олиб-сотиладиган бозордир. Дунёда 18 та фондлар биржаси бор, уларнинг биринчиси Нью-Йорк биржаси ҳисобланади. Нью-Йорк фондлар биржасининг асосий кўрсатгичи Dоw Jones индекси АҚШдаги энг катта 30 ширкат акцияларининг ўртача қийматини ўзида акс эттиради. Бу индексниннг юқорилиги, акциялар нархининг баландлигини, демак, маълум маънода, мамлакат иқтисодининг юксаклигини кўрсатади.

Август ойининг иккинчи ярмида Нью-Йорк фондлар биржасининг асосий кўрсатгичи Dоw Jones индекси1,5 минг поғанага тушиб кетди. Америкалик мутхассислар бундай тушиш Хитой иқтисодидаги салбий ҳодисaлар, жумладан, Хитой юанининг девалвация қилиниши туфайли бўлаётганини гапиришди. Хуллас, АҚШга иқтисодий кризис қайтадан келаётганга ўхшаб кўринди.

Ўшанда “Ҳаракат” Агентлиги “АҚШдек давлатнинг иқтисоди Хитойга боғлиқ бўлиб қолдими?” деган саволни қўйиб, бунга ҳали жавоб йўқлигини таъкидлаганди.

Сентябрь ойининг ўрталарида Нью-Йорк биржаси мустахассислари АҚШда Марказий Банк ролини ўйнайдиган Федерал Резерв қарзга берилган пул учун олинадиган фойданинг фоизини ҳозирги 0,25 дан орттирса, биржанинг асосий кўрсатгичи бўлган Dоw Jones индекси юксалишга бошланишини гапиришди. Аммо, Федерал Резерв фоизни оширмади. Натижада, Dоw Jones яна ўпирилиб тушишга бошлади ва тахминан 16 минггача тушди. Ваҳолангки, август ойининг бошида у 18351 гача чиққан эди. Бу рақам тарихий максимум, яъни рекорддир.

Эслатиш керак, банклар қарзга бераётган пул учун оладиган фойданинг фоизи катталиги - иқтисод ўсаётганининг кўрсатгичидир. Айнан иқтисод ўсаётган пайтида бизнесменлар катта фоиз тўлаб бўлса ҳам қарз оладилар ва катта ишлар қилиб, қарзларини тўлайдилар.

2008 йилда бошлланган аввал молиявий кейин иқтисодий кризис пайтида Федерал Резерв қарзга берилган пул учун олинадиган фойдани 0,25 фоизга тушириб қўйган эди. Чунки, мамлакат иқтисоди оғир аҳвола эди. Ҳозир АҚШнинг иқтисоди кризисдан чиққанга ўхшайди, лекин, нима учун Федерал Резерв қарзга бериладиган пул учун олинадиган фойданинг фоизини оширмаяпти?

“Ҳаракат” бу саволга шундай жавоб берган эди: АҚШ иқтисоди кризисдан чиқди ва фарзга берилган фойда учун олинадиган фоиз оширилиши керак. Аммо, Федерал Резерв эҳтиётлик қилиб, бу фоизни оширишдан ўзини тийиб турибди.

Шу кунларжа Федерал Резервнинг сентябрь ойи ўрасида ўтказилган мажлисининг протоколи тўла эълон қилинди. АҚШда шундай қоида ёки қонун бор экан, унга кўра, Федерал Резерв мажлисларининг протоколи маълум кундан кейингина эълон қилинаркан. Хуллас, сентябрь ойининг ўртасидаги мажлиснинг протоколи 6 октябрь куни эълон қилинди. Протоколда айнан “Ҳаракат” айтган гаплар қайтарилган, яъни қарзга бериладиган пул учун олинадиган фойдани жаҳон иқтисодида барқарорлик борлигига ишонч етарсизлиги сабабли, эҳтиётлик қилиб, оширмай туриш лозим, дейилган.

Бу протокол эълон қилиниши билан Dоw Jones индекси юқорига сакрашни бошлади ва ҳафтанинг охирги иш куни, яъни жума куни биржа бекилганда 17084 га тенг бўлди. Хуллас, кўриниб турибдики, Нью-Йорк биржаси Федерал Резервнинг сентябрь ўртасидаги қарорини, “Ҳаракат”дан фарқли ўлароқ ,тўғри таҳлил қилолмагани сабабли, Dоw Jones индекси 1 минг поғонага ўпирилиб тушган эди, Федерал Резерв мажлиси протоколи эълон қилингач, бу тушиш тезда қопланди. “Ҳаракат”га қулоқ солинса эди, тушиш бўлмасди ҳам.

Шундай қилиб, август ойида 18351 ли рекорд ўрнатган ва кейин 16 минггача тушиб кетган Dоw Jones тезлик билан тиклана бошлади. 2 минг 300 лик тушишниг сал кам ярмиси тикланиб бўлди. Қолган ярмиси ҳам яқин кунларда қопланса керак, чунки, Фдерел Резерв янги йилгача қарзга берилган фойданинг фоизини оширишга ва шу билан мамлакат иқтисоди тикланганини тан олишга ваъда берди.
« Олдинги хабар Хабарлар рўйхати Кейинги хабар »