Reuters Агентлиги Сурияда фаолият олиб борадиган Инсон Ҳуқуқлари Обсерваторияси номли ташкилотга асосланиб бугун хабар қилишича, ИШИД жангарилари Сурия ҳукуматининг қўлида бўлган охирги катта нефть конини ҳам босиб олдилар. Бу воқеа қачон бўлганлиги айтилмайди.

Бошқа нефть конлари ИШИД тарафидан аввалроқ босиб олинганди. Ўз назорати остига ўтган нефть конларидан олинаётган фойда билан кун кўрммоқда бўлган ИШИД энди яна ҳам кучайса керак. Айнан нефтдан ҳам тушаётган пул эвазига юрт ташқарисида ўнг минглаб жангарилар ёлланмоқда эди. Демак, ёлланаётганларнинг сони ҳам ортишини кутиш керак.

АҚШ бошчилигидаги ИШИДга қарши тузилган коалиция ҳозирча фақат ҳаводан ҳужумлар қилиб, жангариларнинг базаларини бомбардиман қилмоқда. ИШИД назорати остидаги минтақаларга пиёда қўшинлари олиб кирилмаса, жангариларни ютиб бўлмаслиги аниқ бўлиб бормоқда. Аммо, Ғарб қурбонлар беришни, табиий, истамаяпти. Аввалига Сурия ва Ироқда кучли мавқега эга бўлган курдларнинг ноқонуний ҳарбий отрядларига умид қилинди. Аммо, улар ҳам ҳеч нарса қилолмаяптилар.

АҚШнинг бу масаладги умиди шиалар ҳукмронлигидаги Эрон ва Ироқ бўлиши ҳам мумкин. Эроннинг ядровий программаси бўйича тузилган Эрон-Олтилик шартномаси тасдиқланса, Эронга қарши киритилган қурол сотиш эмбаргоси бекор қилинади. Ўшанда Эрон Ироқнинг қўли билан ИШИДни йўқ қиладими? Агар қилса, ИШИДдан ҳам хавфлироқ куч ўртага чиқади – Эроннинг ўзи.

Туркия ҳам ИШИДга қарши коалицияга қўшилди, аммо ҳозир у мамлакат ичида қонли ҳужумлар уюштираётган ПКК жангарилари билан овора бўлиб қолган. Кеча ПККчилар 15 турк аскарини ўлдирганлари Reuters тарафидан эълон қилинганди, бугун Туркия расмийлари ўлганларнинг сони 16 эканлигини билдирдилар ва курд террористларига қарши кенг кўламли операциялар бошладилар.

Ўзини Халифалик деб эълон қилиб бўлган ИШИД на араб, на ислом дунёси учун биронта фойдали иш қилолмайди. Уни тўхтатиш керак. Аммо, қандай қилиб? АҚШ ИШИДга қарши коалицияга Ўзбекистонни таклиф қилишгача боргани, унинг ночорлигини билдиради.

ИШИД ва бу каби террористик ташкилотлар Ислом динидан руҳланиб оёққа турмоқдалар. Чунки, Ислом динидаги хато тушунчаларга кўра, ҳар қандай давлат исломий бўлиши ва шариат қонунлари билан яшаши керак. ИШИД айнан шу мақсадда урушмоқда-ку.

Бундай террористик ташкилотларни илдизини қирқиш учун, авваламбор Ислом динида фундаментал ислоҳотлар ўтказиш ва Ислом дини дунёвийлик/секуляризм принципини қабул қилишига эришиш керак. “Бирлик” лидери Абдураҳим Пўлат АҚШ Президенти Барак Обамага ёзган мактубида айнан шуларни билдирган эди. Табиий, бу иш мусулмонларнинг иши, аммо АҚШда ҳам мусулмонларнинг сони кун сайин ортиб бораётгани туфайли, бу муаммо АҚШга ҳам тегишли бўлиб бормоқда.