21 August 2015
17:48 - 17 йил аввал ўлдирилган Галина Старавойтова Пўлат Охунни қамоқдан озод қилдирган эди

Рус ахборот воситалари, ҳуқуқ ҳимоячиси, Давлат Думаси депутати Галина Старавойтованинг 1998 йил 20 ноябрь куни Санкт-Петербургда ўзи яшайдиган кўп квартирали уй олдида отиб ўлдирилиши бўйича очилган жиноий иш ҳали ҳам давом этаётгани, бу иш бўйича аввал жазоланган 9 кишидан ташқари, яна 2 киши устидан суд ва тергов ишлари давом этаётганини хабар қилмоқдалар. Бу икки киши – қотилликнинг заказчилари деб ҳисобланаётган Давлат Думасининг собиқ депутати, ҳозир судланаётган Михаил Глущенко ва ҳали иши судгача етиб бормаган бизнесмен Владимир Барсуковдир.

Эслатиб ўтиш керакки, Галина Старавойтова1989-1991 йиллари СССР халқ депутати бўлган. У 1989 йил 7 июнда СССР тарихида биринчи марта тузилган парламент ичидаги Регионлараро Депутатлик Гуруҳи номли мухолиф гуруҳга аъзо ҳам бўлиб, ўта популяр бўлиб кетганди. Ўзбекистондан бу Гуруҳга икки депутат аъзо бўлган – Гуруҳ тузилишидан бир ҳафтача аввал Абдурҳим Пўлатнинг таклифи билан “Бирлик”га қўшилган Пўлат Охун ва тошкентлик рус депутати Владимир Золотухин.

Ўша пайтда “Бирлик” энг кучга кирган пайти эди. Аммо, бир неча ойдан кейин Салой Мадамин раҳбарлигидаги сотқин ёзувчилар Ислом Каримнинг хизматига ўтиб, “Бирлик”ни парчаладилар, кучсизлантирдилар ва Ўзбекистонлда Ислом Карим раҳбарлигида тожиклар режимини мустаҳкамлаб бердилар. Аммо, “Бирлик” СССРдаги бошқа демократик ташкилотлар билан биргаликда СССРнинг парчаланишига эришди. Ҳокимиятда Ислом Каримда қолган бўлса ҳам, “Бирлик” қайтадан кучга кирабошлади.

1992 йил февраль ойида Тошкентга расмий ташриф билан келган АҚШ Далат Котиби Жеймс Бейкер аввал Ислом Карим билан, сўнгра “Бирлик” раисдошлари Абдураҳим Пўлат ва Шуҳрат Исматулла билан учрашди. Ўша йили АҚШга ҳам бориб келган Абдураҳим Пўланинг таклифи билан 1992 йил 2 июлда, яъни Ўзбекистон Олий Советининг навбатдаги мажлиси очиладиган куни, Тошкентда катта митинг уюштириш режалаштирилди. Шундай митинг ўзининг сўнги куни бўлишини тушунган Ислом Карим уни ўтказтирмаслик ҳаракатига тушди.

Аввал Пўлат Охун сохта айб билан Андижонда ҳибсга олинди. 29 июнь куни эса, Абдураҳим Пўлат Тошкент шаҳар прокуратурасидаги навбатдаги сўроқдан чиқиб келаётган пайтда, унга суиқасд уштирилди. Шаҳар прокуратураси ва милицияси раҳбарларининг кўзи ўнгида бўлган бу ҳужумда унинг бош суяги ёрилди, у ксалхонага ётқизилиб, операция қилинди.

Митинг ўтказилмади, аммо 2 июль куни Олий Советнинг очилиш мажлисида нутқ сзлаган Ислом Карим “керак бўлса яна 100 кишини бошини ёрамиз” деб, Абдураҳим Пўлатга қарши уюштирлган ҳужумнинг бошида турганини билар-билмас айтиб қўйди. Кейинроқ Пўлат Охун 5 йилга озодликдан маҳрум этилди. Яна бир неча ойдан кейин Абдураҳим Пўлат мамлакатни тарк этишга мажбур бўлди. У ва бошқа “бирлик”чилар Пўлат Охунни озод қилдириш учун ҳаракатларни ҳеч тўхтатмадилар.

1994 йилнинг июнь ойи бошида, у пайтда Истанбулда яшар эдим, деб ёзади ўз хотираларида Абдураҳим Пўлат, “Свобода” радиосидан эшитдимки, Москвада Регионлараро Депутатлик Гуруҳининг 5 йиллигини нишонлаш учун унинг собиқ аъзолари йиғилиш ўтказишмоқчи экан. Ўша кунларда Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари жамиятининг раиси, укам Абдуманноб Москвага келганди, бошқа бирликчи, Москвада менинг ташаббусим ва иштироким билан 1993 йилнинг бошида тузилган “Марказий Осиё ҳуқуқ ҳимоячиларига ёрдам бериш” комитетининг раиси Муҳаммадамин Нарзиқулов эса, Москвада яшар эди.

“Свобода” радиосидаги хабарни эшитишим билан укам ва Муҳаммадамин Нарзиқуловга телефон қилиб, дарҳол эски танишим Галина Старавойтовани топишни ва менинг илтимосимни етказишни сўрадим. Илтимосим - шу мажлис номидан Россия Президенти Борис Ельцинга мурожаат қабул қилиш ва ўз сафдошлари Пўлат Охунни озод қилиш масаласини унга етказиш эди.

Кейин маълум бўлдики, Галина Старвойтова Регионлараро Депутатлик Гуруҳи аъзоларидан тахминан 50 кишининг имзоси билан Пўлат Охун масaласида Ельцин номига хат уюштирган ва хатни шахсан ўзи президентлик идорасига етказган.

Менинг ҳеч қандай шубҳам йўқ эдики, Борис Ельцин бу хатни эътиборсиз қолдирмайди. Шундай бўлди ҳам, бир неча ойдан кейин Пўлат Охун қамоқдан озод қилинди. Оиласи билан аввал Москвага, сўнгра Швецияга жўнаб кетди.

Галина Старовойтова ҳақиқий демократ эди ва демократлигича қолди, демократия йўлидаги курашини ҳеч бир вақт тўхтатмади. Айнан шу сабабдан, Россия диктаторлик режимига қайтиш йўлига ўтган пайтда уни ўлдирдилар, бироқ, унинг исмини тарих саҳифаларидан ҳеч ким ўчиролмайди.